Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Λυκείου: Μερικές προτάσεις για τα βιογραφικά είδη

Πέρυσι η διδασκαλία της Γλώσσας στην Α΄Λυκείου πήγε καλύτερα από ποτέ. Ένας καινούριος τρόπος προσέγγισης μας απελευθέρωσε από τη συνήθη διδακτική πορεία τη συνδεδεμένη με το βιβλίο και τα κριτήρια αξιολόγησης του μαθήματος ενδοσχολικά και πανελλαδικά. Περιμένα, όπως ήταν φυσικό, τη συνέχεια στη Β΄Λυκείου, αλλά όπως πολλά καλά πράγματα στην ελληνική εκπαίδευση, σταμάτησε άδοξα και αναιτιολόγητα. Απογοητεύτηκα κι εγώ, όπως και άλλοι συνάδελφοι, και προσπάθησα να μην απογοητεύσω και τα παιδιά, που είχαν αποκτήσει τόσο καλή εμπειρία από το περυσινό μάθημα και είχαν δει στην πράξη να βελτιώνεται ο λόγος τους και να απελευθερώνεται η έκφρασή τους, όσο ποτέ άλλοτε.

 Στην αρχή της χρονιάς η ενότητα Είδηση έτσι κι αλλιώς δεν νοείται εκτός επικοινωνιακού πλαισίου διδασκαλίας και όλες οι εργασίες έχουν ένα αντίκρυσμα στην πραγματική ζωή και στα ΜΜΕ που την απεικονίζουν και την διαμορφώνουν. Τώρα όμως τα πράγματα δυσκολεύουν. Η Βιογραφία δεν είναι εξ ορισμού μέσα στις ανάγκες έκφρασης και επικοινωνίας των μαθητών, αν εξαιρέσουμε ίσως το cv ή την συστατική επιστολή, κι αυτά έχουν μια μορφή τόσο τυποποιημένη που δεν προσφέρεται, νομίζω, για ιδιαίτερα δημιουργικές προσεγγίσεις. Σκέφθηκα λοιπόν να επαναπλαισιώσω κατά κάποιο τρόπο τη διδασκαλία της ενότητας θέτοντας στόχο την παραγωγή συγκεκριμένων κειμένων από τους μαθητές με βιογραφικό ή αυτοβιογραφικό περιεχόμενο.

Για αρχή, τους ζητήθηκε να φέρουν στην τάξη 4-5 φωτογραφίες τους από διαφορετικές ηλικίες, να γράψουν λεζάντες για καθεμία και να τις παρουσιάσουν στην τάξη. Είχαμε έτσι πολύ ενδιαφέρουσες αυτοβιογραφικές παρουσιάσεις που, επειδή τα παιδιά αυτά μεγάλωσαν μαζί, αλληλοσυμπληρώθηκαν και συνέθεσαν μια συλλογική αυτοβιογραφία όλης της τάξης.

Το επόμενο βήμα ήταν η συγγραφή βιογραφικών σημειωμάτων επιφανών και αφανών συντοπιτών τους. Από τον Θεόφιλο Καΐρη και την αδερφή του Ευανθία, στον γείτονά τους που η ζωή του για διάφορους λόγους έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Και στις δύο περιπτώσεις, τηρουμένων των αναλογιών, η ανθρωπογνωσία και η πατριδογνωσία που αποκομίζουμε συγκινητικά απρόσμενη και πολύ ευπρόσδεκτη.

Συνεχίζουμε με προσανατολισμό αυτή τη φορά στο μέλλον: Πώς βλέπουμε τον εαυτό μας σε 10 χρόνια; Τι βιογραφικό θα θέλαμε να έχουμε; Τι σπουδές, τι δουλειά, τι στόχους θα περιείχε ένα τέτοιο βιογραφικό; Δικαίωμα στο όνειρο; Όχι, υποχρέωση να βλέπουμε μπροστά, να βάζουμε στόχους, να οραματιζόμαστε ένα καλύτερο αύριο. Εντυπωσιακός ο ρεαλισμός και η ελπίδα που συνδύαζαν τα βιογραφικά των μαθητών, ούτε ανεδαφικά όνειρα, ούτε μίζερη αποδοχή της αδιέξοδης πραγματικότητας.

 Επόμενος στόχος η συστατική επιστολή:Τι θα έγραφε ο καθένας για τον διπλανό του σε μια τέτοια επιστολή, προκειμένου να τον βοηθήσει πχ στην εύρεση εργασίας ή στις σπουδές του; Πόσο καλά γνωρίζουμε τα προτερήματα και τις δεξιότητες του συμμαθητή μας, έτσι ώστε να μην του αποδώσουμε ανύπαρκτες αρετές ούτε να παραλείψουμε τα δυνατά του σημεία;

Στο επόμενο στάδιο με βάση το ερωτηματολόγιο μιας συνέντευξης, θα δοθεί η ευκαιρία να συνδυασθούν όλα τα προηγούμενα, με παραγωγή προφορικού λόγου, αυτή τη φορά.

 Το πρόβλημα είναι, βέβαια, ότι όλο αυτό θα καταλήξει σε μια εξέταση παλαιού τύπου με περίληψη, συνώνυμα-αντώνυμα, ερωτήσεις πάνω σε ένα κείμενο και μια έκθεση τύπου πανελληνίων.

 Κρίμα δεν είναι;