Saturday, June 23, 2012

Ο Βάκχος δεν έφυγε ποτέ από την Άνδρο.

Με αφορμή πρώτον ένα υπέροχο δώρο που μου χάρισε το φιλιοσάκι μου από τη Θεσσαλονίκη, το βιβλίο του Δημήτρη Κυρτάτα, ο Διόνυσος στην Άνδρο, στο οποίο αναλύεται επιστημονικά η διονυσιακή λατρεία στο νησί και οι μεταμορφώσεις της στα νεότερα χρόνια και δεύτερον, ένα μηνυματάκι που μου έστειλε πριν από λίγο στο facebook η μαθήτριά μου της Α'Λυκείου Δέσποινα Γαύρα, με το οποίο μου θύμισε μια εργασία που είχε κάνει για τον Κλήδονα, θα αναφερθούμε σήμερα σ'αυτό το πανάρχαιο έθιμο που στην Άνδρο έχει έντονο διονυσιακό χαρακτήρα. Αυτή η επιβίωση της διονυσιακής λατρείας σίγουρα δεν έχει ανάγκη ούτε από αρχαιολογική σκαπάνη ούτε από ιστορική έρευνα για να επιβεβαιωθεί.

Να η εργασία της Δέσποινας:
Οι Κληδόνοι στην Πισωμεριά

Στις 23 Ιουνίου, του Αϊ- Γιαννιού, στην Πισωμεριά Κορθίου, γιορτάζουμε το έθιμο του Κλήδονα. Δυο κορίτσια πηγαίνουν αποβραδίς  στην πηγή του χωριού, στον Νιώνα, και γεμίζουν ένα δοχείο με νερό. Αυτό το λένε αμίλητο νερό γιατί τα κορίτσια γυρνάνε στα σπίτια αμίλητες κρατώντας αυτό το δοχείο  και όλοι ρίχνουν μέσα από ένα αντικείμενο, πχ ένα κουμπί.  Το αφήνουν όλη νύχτα στο φως των αστεριών  και την επόμενη μέρα το φέρνουν  στον Νιώνα στο ρέμα, όπου μαζεύονται όλοι, φέρνοντας μαζί τους τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς, τους Μάηδες. Τότε ένας παίρνει ένα αντικείμενο μέσα από το δοχείο με το αμίλητο νερό και το σηκώνει ψηλά, λέγοντας κι ένα αστείο τραγουδάκι. Μέσα στα γέλια που ξεσπάνε, εμφανίζεται και ο κάτοχος του αντικειμένου και το παίρνει, μαζί με τη...χαρά του τραγουδιού που του έτυχε. Αυτό συνεχίζεται μέχρι να τελειώσουν τα αντικείμενα. Ακολουθεί το κάψιμο των Μάηδων. Οι πιο νέοι χοροπηδούν πάνω από τη φωτιά φωνάζοντας: "Πάρε τα κακά, φέρε τα καλά". Μετά αρχίζει το γλέντι. (μια υπέροχη καταγραφή του εθίμου από τον Βαγγέλη Λουκίσσα του Περίγυρου).
Μερικά από τα τραγουδάκια (με στοιχειώδη αποσιωπητικά λόγω ιστολογικής σεμνότητας)

Ανοίξατε τον κλήδονα
να βγει η χαριτωμένη
να βγει η ψ.... με τα μαλλιά
σα νύφη στολισμένη

Από ψηλά να γκρεμιστείς
και χαμηλά να πέσεις
στον π..... μου να κρεμαστείς
να μην μπορείς να χ.......

Σαν τι τραγούδι να σου πω
πουλί μου να σ'αρέσει
που'χεις του τράγου το λαιμό
και του κριού τη μέση

Από τα μάτια φαίνεσαι
σ'αρέσουνε τα σύκα
και θα φυτέψω μια συκιά
στου κ..... σου την τρύπα

Κοντά μου ήρθες κι έκατσες
σα μαραμένο πράσο
και άμα γυρίσω να σε δω
μου ῤχεται να ξεράσω

Μωρή γαϊδάρα μαλλιαρή
με μαλλιαρά ποδάρια
τι θες και πας και μπλέκεσαι
με τ'άλλα παλικάρια

Όλο τον κόσμο γύρισα
την Άνδρο με τα φίδια
πρώτη φορά συνάντησα
τσάντα που να 'χει α....

Τώρα π'ανθίζουν οι με'λτζανιές
και κάνουν μελιτζάνες
τα α... μου στον κ.... σου
χτυπάνε σαν καμπάνες

Εμένα τέτοια μη μου λες
εγώ είμαι ο δάσκαλός σου
θυμάσαι που μου τούρλωνες
τον βρομο..... σου

Θυμάσαι που επάνιζες
το φούρνο στο χωριό σου
ήρθα κι εγώ και πάνιζα
με το φουρνόξυλό σου

Απ'όλο σου το πρόσωπο
η μύτη σου μ'αρέσει
π' κρέμεται σα γουδόχερο
κι ειν'έτοιμη να πέσει

Έχεις δυο μάτια σαν αβγά
δυο κ.... σα βαρέλια
κι όταν γυρίσω και σε δω
λιγώνομαι στα γέλια

Όταν σε γέννα η μάνα σου
δεν ήταν να σε κάνει
ένα γατάκι μαλλιαρό
τους ποντικούς να πιάνει





No comments:

Με τον Μάνο Λοΐζο, το 1979

  Στον Άη Γιώργη στου Φαράλη, είδα το Μάνο Λοΐζο, τον Απρίλιο του 1979. Ήταν Δευτέρα του Πάσχα και είχε έρθει με την παρέα του Γιώργου του Δ...