Ποιος ευθύνεται για τις καταλύψις και τα ετήματα.

Ο συνάδελφός μου Θερσίτης απευθύνει στην εκπαιδευτική κοινότητα ένα απλό ερώτημα: Ποιος ευθύνεται για τους μαθητές που καταλαμβάνουν ένα σχολείο με τσαμπουκά, ακυρώνοντας κάθε διαδικασία δημοκρατικής λειτουργίας, την οποία άλλωστε έχουν από πριν υπονομεύσει με νοθεία των μαθητικών εκλογών, που θα τη ζήλευε και η αείμνηστος Ε.Ρ.Ε.
Ξέρω την απάντηση που ετοιμάζεστε να του δώσετε: Μα, πώς ζητάτε να έχουν τα παιδιά δημοκρατική συνείδηση σε μια κοινωνία που όζει διαφθοράς και σήψεως; Παιδιά μας είναι, μας μοιάζουν! Να σας θυμίσω ότι οι νέοι μπορούσαν πάντα να βρίσκονται πολλά βήματα μπροστά από τη γενιά των γονιών τους, από τότε που ειπώθηκε εκείνο το "άμες δε γ' εσόμεθα πολλώ κάρονες", μέχρι τα νεανικά κινήματα του '60 και το δικό μας Πολυτεχνείο.
Τώρα γιατί σπεύδουν ορισμένοι να ταυτισθούν με τα χειρότερα πρότυπα που τους δίνουμε; Έχασαν την επαναστατικότητα, την καθαρότητα της ματιάς τους, τη φιλοδοξία να φτιάξουν έναν καλύτερο κόσμο;
Όσες φορές το έχουμε πει αυτό στην ιστορία, έχουμε δαγκώσει τη γλώσσα μας. Θυμηθείτε τους "αλήτες" του '40 και τους "μαλλιάδες" του πολυτεχνείου, αλλά κι εκείνα τα "σοκολατόπαιδα" που όρθωσαν τα καλομαθημένα χεράκια τους και σταμάτησαν κάποτε τον ανεκδιήγητο εκείνο νόμο του Κοντογιαννόπουλου, με το πόιντ σύστεμ και την επιστροφή στο...'60.
Ας μην είμαστε προκατειλημμένοι και με αυτά τα παιδιά, ποτέ δεν ξέρεις πότε θα μας διαψεύσουν και μακάρι να μην χρειαστεί να το κάνουν
Το φαινόμενο των καταλήψεων- το έχω ξαναφέρει εδώ- δεν μπορεί να θεωρηθεί πια επανάσταση ή εξέγερση, παρά μόνο μια καλώς ή κακώς εννοούμενη κοπάνα, με το πρόσχημα των αιτημάτων για την παιδεία.
Δεν ερμηνεύει όμως αυτή η απαξίωση του σχολείου αυτομάτως και την καταπάτηση των θεσμών που οι ίδιοι οι μαθητές χρησιμοποιούν, έστω στη χειρότερη περίπτωση, για να δικαιολογήσουν την ανάγκη τους για ξέδομα και κοπάνα. Εδώ υπάρχει και κάτι άλλο. Ο Θερσίτης το ξέρει, γι' αυτό μιλάει για ευθύνες δικές μας και έλλειψη αξιολόγησης.
Στο σχολείο, εκτός από ένα σωρό άχρηστες γνώσεις, που τους ταΐζουμε ολημερίς, εκτός από τις απαρχαιωμένες μεθόδους του δασκάλου παντογνώστη- αφηγητή και των μαθητών-χάνων, που δέχονται παθητικά την ευλογία της σοφίας μας, κάνουμε κι άλλη δουλειά. Διδάσκουμε πώς να μην γίνεσαι δημοκρατικός πολίτης, πώς να απεχθάνεσαι κάθε συλλογική δημοκρατική διαδικασία.
Πότε το κάνουμε αυτό εμείς οι δάσκαλοι του λαού, που στη συντριπτική μας πλειοψηφία ανήκουμε σε αριστερά κόμματα;
Κάθε μέρα! Σε κάθε διδακτική ώρα!
Κάθε φορά που δεν ζητάμε το σεβασμό του μαθητή που προσπαθεί να σκεφθεί, χωρίς να τον διακόπτουν τα υψωμένα χέρια και τα "κύριε, κύριε!". Κάθε φορά που αγορεύουμε και δεν καλλιεργούμε το διάλογο. Κάθε φορά που ρωτάμε και περιμένουμε την απάντηση που έχουμε στο μυαλό μας ή έχει το λυσάριο. Κάθε φορά που πατάσσουμε αμείλικτα κάθε προσπάθεια των μαθητών μας να μιλήσουν μεταξύ τους, να αλληλοβοηθηθούν, να κοιτάξουν έστω ο ένας τον άλλον, έτσι καθώς είναι στραμμένοι στην πηγή σοφίας του Βούδα που κάθεται στην έδρα.
Κι όταν κάποιος τολμήσει να αντιμιλήσει, να μας πει τη γνώμη του, κι η γνώμη του δεν μας αρέσει, θα τον φιμώσουμε στην καλύτερη περίπτωση. "Καλοί" μαθητές αυτοί που δεν μας αντιμιλάνε, που παπαγαλίζουν, που κινούνται γύρω μας με σεβασμό και δεν φεύγουν ποτέ από τη βαριά σκιά μας. Ουαί κι αλίμονο στους αντιρρησίες, συνασπιζόμαστε όλοι εναντίον τους και με την πρώτη ευκαιρία τους περιμένει ο καταπέλτης. Εύκολο να είσαι δημοκρατικός και ανεκτικός με "καλά" παιδιά. Το δύσκολο είναι να αναγνωρίζεις το δικαίωμα του μαθητή σου να διαφωνεί. Ναι μεν με ευγένεια, ως οφείλει, αλλά χωρίς συμμόρφωση.
Πώς άραγε όμως εξασκούμε τους μαθητές μας στους δημοκρατικούς θεσμούς; Πώς γίνονται η συνέλευση τμήματος, σχολείου, οι εκλογές, στα γυμνάσια που έχουμε εμείς την εποπτεία και την ευθύνη;
Απλώς, δεν γίνονται στην ουσία.
Γράφουν σε χαρτάκια τα ονόματα, τα σταυρώνουν και τα μετράνε. Και κάποιες φορές συνεδριάζουν για εκδρομές ή εκτάκτως για καταλήψεις και προβλήματα του σχολείου, σπανιότερα.
Τους εξηγήσαμε ποτέ τι προηγείται των εκλογών;
Τι σημαίνει συνέλευση, ομιλίες, ερωτήσεις, αποφάσεις;
Πώς μιλάω μπροστά στους συμμαθητές μου;
Πώς διατυπώνω πρόταση;
Πώς διευθύνω τη διαδικασία της συζήτησης;
Πώς επιβάλλω το σεβασμό σε όλους τους ομιλητές και τις απόψεις;
Πώς διασφαλίζω την εγκυρότητα των αποφάσεων;
Όλα αυτά, αγαπητοί μου, θέλουν χρόνο. Η εκλογική διαδικασία κρατάει ελάχιστα κι όλοι πάμε σπίτια μας, στις δουλειές μας. Κάποτε τσακώθηκα με συνάδελφο που ήρθε με την κάλπη να πάρει τις ψήφους άρον άρον από το τμήμα μου, γιατί είχε, λέει, ραντεβού με το γιατρό του. Η μέρα των εκλογών ιδεώδης για ραντεβού.
Το μόνο ραντεβού που δεν θα προλάβουμε όμως είναι αυτό με τη δημοκρατία. Αυτή θα προσπεράσει.