Τα σακιά, της Ι. Καρυστιάνη, μια επαχθής απόλαυση

Τελειώνω σε λίγο το καινούριο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη, Τα σακιά. Γράφω αυτές τις γραμμές, για να καθυστερήσω το τέλος, σύνδρομο που με πιάνει μόλις τελειώνει ένα συναρπαστικό βιβλίο. Ακούγεται βλάσφημο σχεδόν το "συναρπαστικό" για ένα τέτοιο βιβλίο. Δεν ξέρω αν έχω καν το δικαίωμα να το απολαύσω, να αποστασιοποιηθώ, να το χαρώ σαν μια καλογραμμένη ανθρώπινη περιπέτεια. Στον πυρήνα της αφήγησης ένα παιδί τέρας και γύρω του πυκνά υφασμένα, πρόσωπα και γεγονότα που το έθρεψαν, ιστορίες και πράξεις ανθρώπων κοινών, καθημερινών, όσο κοινή και καθημερινή μπορεί να είναι μια ανθρώπινη ύπαρξη πιασμένη στα χίλια δυο δόκανα της ζωής.
Τα πρόσωπα δοσμένα με άγριο ρεαλισμό, τρομακτικό σχεδόν, ξεγυμνώνονται ανελέητα μπροστά μας, δείχνουν την ασχήμια τους και τις πληγές τους και καθαγιάζονται με την ιερή ποίηση μιας γραφής που τα καταξιώνει την ίδια στιγμή που τα εκθέτει ανυπεράσπιστα στο βλέμμα μας. Ένα είδος ποιητικού νατουραλισμού, όπου η ποίηση πηγάζει ολοκάθαρη μέσα από τα πιο ταπεινά και "βρόμικα" υλικά, η τσιμεντούπολη, το διαμέρισμα, το μικρομάγαζο, η αποσαρθρωμένη οικογένεια, οι μοναξιασμένοι άνθρωποι, ο αγώνας της επιβίωσης και η αγωνία να πιάσουν την καλή, το πρόσφατο παρελθόν και το πολύ κοντινό σε μας χρονικά παρόν (μόλις λίγα χρόνια πριν, τέλη του '90, μέχρι το 2004), συνθέτουν ένα σκηνικό προδοτικά οικείο και φιλικό, μέχρι να ανοίξουν οι καταπακτές του και να φανούν τα μαύρα σκοτεινά βάθη και εσύ να μην έχεις τίποτα να φυλαχτείς.
Αυτό είναι τελικά η κυρίαρχη αίσθηση. Γίνεται δικό σου το δράμα, είσαι εσύ που γέννησες το αβγό του κακού, εσύ το εξέθρεψες μέσα στη νοσηρή σου "φωλίτσα" με τις τηγανητές πατάτες και τα παϊδάκια. Εσύ είσαι η μάνα που έκρυψε μέσα στον καθωσπρεπισμό μιας νοικοκυρεμένης ζωούλας τα σπαράγματα αληθινών ανθρώπων με όνειρα και ευαισθησίες και τα εξαργύρωσες με μια αχυρένια ευημερία, ανίκανη να δώσει αληθινή τροφή στο καλοταϊσμένο βλαστάρι σου.
Δεν είναι νομίζω τυχαίο ότι το δεύτερο σημαντικό βιβλίο που διάβασα φέτος, το Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν της Λάιονελ Σράιβερ είχε το ίδιο θέμα, τον έφηβο τέρας που γεννιέται μέσα στην αστραφτερή αμερικάνικη κοινωνία και αποδίδεται με τον ίδιο σπαρακτικό ρεαλισμό, όχι όμως και με την ίδια ποιητική δύναμη.
Οι λογοτέχνες, ευαίσθητοι σεισμογράφοι πάντα των καιρών, συλλαμβάνουν τα πιο ορατά σημάδια της προχωρημένης κοινωνικής νοσηρότητας, τα μαζικά εγκλήματα που διαπράττουν νέοι "υπεράνω υποψίας και άνευ αποχρώντος λόγου".
Σε λίγο θα ξέρω πώς τελειώνει το βιβλίο, δεν θα το αποφύγω, όσο και να το καθυστερώ.
Ξέρω όμως από τώρα πως αυτό το σακί που πήρα στην πλάτη από αυτή την ανάγνωση είναι απόλυτα δικό μου και δεν έχω καμιά ελπίδα να το ξεφορτωθώ.