Sunday, January 13, 2008

Η ιστορία ενός ζεϊμπέκικου


Ήταν η κοπή πίτας ενός ονομαστού σχολείου των βορείων προαστίων. Βρέθηκα εκεί συνοδεύοντας μια πολύ καλή μου φίλη, που δίδασκε σ' αυτό. Στην αρχή όλα ωραία, το κέντρο, οι συνδαιτυμόνες, το φαγητό, το κρασί, η μουσική. Κι όταν άρχισαν οι χοροί, πάλι μια χαρά ήτανε. Κεφάτοι όλοι, νηστικοί χόρευαν, δεν ήθελαν και πολλά πολλά. Στο νησί μου οι άνδρες αν δεν έρθουν λίγο στο κέφι, για να μην πω πολύ, δεν σηκώνονται ποτέ να χορέψουν. Τούτοι όμως δεν το είχαν σε τίποτε να αρχίσουν τις βόλτες στην πίστα γρήγορα γρήγορα μη και δεν προλάβουν. Πρώτο ολίσθημα. Ζεϊμπέκικο δεν χορεύεις όλη νύχτα, χορεύεις μια και καλή κι όταν ακούσεις το τραγούδι που θέλεις ή το ζητήσεις (παραγγελιά), μάλιστα αν θέλουμε να χορέψει κάποιος, φροντίζουμε όταν τον δούμε στο κέφι να του βάλουμε το τραγούδι του. Τελοσπάντων, ας το παραβλέψουμε κι ας χαρούμε το θέαμα. Μια πίστα μεγάλη γεμάτη. Πάνω της να στριφογυρίζουν όλοι με κινήσεις ακροβάτη ή ζογκλέρ. Τι στροφές, τι πήδοι, τι τρεχαλητά. Έλεγες τώρα τι βλέπω, μάθημα αερόμπικ;
Η φίλη μου με είδε και φαίνεται κάτι κατάλαβε: "Τι έγινε, δεν περνάς καλά;" "Πώς, μια χαρά! Κατερίνα;" "Τι;" "Σου αρέσει κανένας απ' αυτούς μήπως;" (αδέσμευτη τότε η φίλη μου) "΄Οχι, γιατί;" "Α, καλά..." Άλλα λόγια...
Ώσπου έγινε...
Θυμάμαι το τραγούδι.
"Τα συρματοπλέγματα" ήτανε.
Κάτι τέτοια αποθαρρύνουν πολλούς επίδοξους δεξιοτέχνες, δεν προσφέρονται για πιρουέτες.
Σηκώθηκε ένας κύριος με άσπρα μαλλιά που κάθονταν παραδίπλα, μικρόσωμος, λίγο σκυφτός, με αριστοκρατική φυσιογνωμία (όχι ο λαϊκός τύπος, ο μάγκας).
Από την ώρα που άρχισε να χορεύει, με καθήλωσε, με μάγεψε. Λίγες, μετρημένες, εκφραστικές κινήσεις, στο ρυθμό, αλλά και απόλυτα αρμονικές με τη φιγούρα του, μ' αυτό που έφερε ως άνθρωπος, αυτή τη σεμνότητα, τη διακριτικότητα, την...ανδρεία (δεν μ' αρέσει η λέξη ανδρισμός). Ήταν ένας άνθρωπος σε αρμονία με το είναι του, ένας άνθρωπος που είχε συμφιλιωθεί με τη ζωή, με το χρόνο, που είχε τολμήσει να ζήσει.
Σπρώχνω τη φίλη μου: "Κατερίνα! Ένας άντρας χορεύει!"
Δεν κατάλαβε κι άρχισε να μου λέει ποιος είναι. Φοβάμαι μήπως η προσωπική του ιστορία έτσι μοναδική που είναι, προδώσει την ταυτότητά του και δεν έχω το δικαίωμα.
Ήταν πάντως αυτό που χόρευε με το χορό του. Ακριβώς.
Αργότερα, δεν άντεξα, πήγα και τον συγχάρηκα ιδιαιτέρως.
"Χορέψατε πολύ όμορφα" "Κι εσείς" Ένιωσα πολύ υπερήφανη, ομολογώ...

Η μουσική υπόκρουση:
http://www.youtube.com/watch?v=BGvLdZhPchk

16 comments:

Λορελάη said...

Γυριστρούλα μου, σε καταλαβαίνω απόλυτα!!! Ο χορός είναι σπουδαία ιστορία, δεν είναι άιντε σηκώνομαι και φέρνω... φούρλες! Αλλά τι να λέμε τώρα... Ένα πάντως από τα μόττο μου είναι ότι σε τρία πράγματα καταλαβαίνεις τον άνθρωπο: στο τιμόνι, στον χορό και στα χαρτιά.

giorgos_st said...

Εσύ κι ο Θεός και τον κοιτάς στα μάτια και δεν περιμένεις τίποτα απ'αυτόν, δεν στέκεις ικέτης στέκεις ίδιος απέναντί του. Αυτό είναι ζεϊμπέκικο. Και μπορείς να το χορέψεις χωρίς φιγούρες και ακροβατικά ούτε και παλαμάκια.

NdN said...

Πάντα έλεγα ότι η διαφορά του ζειμπέκικου με τους υπόλοιπους χορούς είναι ότι δεν έχει βήματα γιατί πολύ απλά στο ζειμπέκικο χορευεις με την καρδιά.

Η περιγραφή που δίνει ο Γιώργος είναι πράγματι πολύ ωραία και απλά θα συμπληρώσω ότι είναι ο καλύτερος τρόπος για να εκφράσεις τα συναισθήματα σου χωρίς λόγια.

meril said...

Ε΄πίτρεψέ μου να σχολιάσω με στίχους

Μ’αρέσουν τα ζεϊμπέκικα τ’ αρσενικά
Με τις κοφτές κινήσεις, τη δωρική στάση
Τ’ανοιχτά αρχαγγελικά χέρια
Τις μοναχικές δερβίσικες στροφές
στον έσω κόσμο.
Ο έξω κόσμος με ρυθμό ενθαρρύνει, νομίζει
Τον εντρυφούντα ή παρεπιδημούντα στης έκστασης
τις παρυφές.
Οι ειδήμονες και οι περί την όρχηση
θα εξηγήσουν το βηματισμό
Αν μπορεί βεβαίως να δοθεί ερμηνεία
Στο χορό της μοναξιάς, και της πληρότητας της απελπισίας, και της κυριαρχίας
Της υποταγής και του αγώνα
Της θνητής φύσης και της θέωσης

gyristroula2 said...

Ακριβώς, λορελάη, αυτό το να φέρνεις φούρλες στον τόπο μου το λέμε πολύ παραστατικά: "αλωνεύεις".
Πολύ ενδιαφέρον το μότο σου...θα το προσέξω.
giorgo, εγώ έχω δει τους παλιούς να χορεύουν στα πανηγύρια, όταν δεν υπήρχε ούτε ρεύμα στο χωριό μου, το παλιό μικρασιάτικο ζεϊμπέκικο με βιολί. Αυτά τα ακροβατικά τύπου Δαλιανίδη δεν μ' αρέσουν καθόλου, δεν έχουν σχέση με αυτό που θεωρώ εγώ ζεϊμπέκικο.
Καλώς ήρθες στην παρέα, ξενιτεμένε φίλε ndn, τι λες εσύ ως πιο νέος σου αρέσει να χορεύουν ζεϊμπέκικο οι γυναίκες; Οι υπόλοιποι τι λέτε επ' αυτού;
Meril, ζωγράφισες πάλι, ναι αυτό το ζεϊμπέκικο χόρεψε εκείνος ο ωραίος γέροντας. Σαν να τον είχες δει...

giorgos_st said...

Αν μπορούν να σταθούν με ανδρισμό στην πίστα γιατί όχι π.χ. μπορώ να φανταστώ τη Μελίνα να χορεύει και ποιός θα τολμούσε να την εμποδίσει άλλωστε?

NdN said...

Και εγώ θα συμφωνήσω με τον Γιώργο. Δηλαδή αν δεν μπορεί να χορέψει ζειμπέκικο η Μαριώ ή η Πίτσα Παπαδοπούλου ή παλαιότερα η Ρίτα,τότε ποιος μπορεί;

Ωστόσο το ζειμπέκικο ξεκίνησε και είναι ακόμα ένα χορός αντρίκιος κατά τη γνώμη μου.

Λορελάη said...

χαχαχα, "αλωνεύεις"! Πολύ μ' άρεσε! Θα το κρατήσω.
Για τ' άλλο, είναι αυτό που έλεγε ο Γιώργος αλλού. Ότι το ζεϊμπέκικο εκφράζει στάση ζωής. Ό,τι ονομάζουμε -ή προσδοκούμε από τον- "ανδρισμό": Τιμή, περηφάνεια, γνησιότητα. Αν τάχει μια γυναίκα, να τα χορέψει (όπως κι ένας άντρας εξάλλου). Αλλιώς ας κάτσει να κοιτάει.

Θερσίτης said...

Σαν το Γιώργο δεν έχω κι εγώ ποτέ χορέψει. Ούτε τον Ησαία. Από λόγους αυτοπροστασίας. Χαίρομαι όμως τους άλλους που χορεύουν. Κι εσάς που για το χορό μιλάτε.

gyristroula2 said...

Συμφωνώ απολύτως, υπάρχουν γυναίκες που μπορούν να χορέψουν ζεϊμπέκικο χωρίς να το κάνουν...τσιφτετέλι κι αυτές είναι όσες δικαιωματικά βρίσκονται στην ίδια μοίρα ακριβώς με τους άνδρες που το χορεύουν σωστά. Πάντως δεν είναι για όλες και για όλους. Πολύ πιο συνετό λοιπόν, Θερσίτη και giorgo, να κοιτάς, για μένα είναι εξίσου "ανδρεία" στάση με του σωστού χορευτή.

keadas said...

έχω δει και εγώ να χορεύουν ζειμπέικικο Μικρασιάτες - καμιά σχέση με τις "μαγκιές" αυστηρός χορός-
μολονότι πιστεύω (ή μάλλον δε μου πάει να βλέπω άντρες να χορεύουν) ότι ο χορός ειναι για τις γυναίκες
εκτός κι αν ο χορευτής ειναι σαν αυτον που περιγράφει η gyristrula ή η meril . O χορος ειναι σα το κρασί . ή θα ειναι καλό ή να καλύτερα καθόλου.

gyristroula2 said...

Ο χορός είναι για τις γυναίκες; Σε καμία περίπτωση, kaiada, απλώς εσείς οι άνδρες δυσκολεύεστε λίγο να βρείτε το δρόμο σας προς τα κεί. Είναι και θέμα εμπειριών από την παιδική ηλικία, αλλά και ιδιοσυγκρασίας. Αξίζει να δεις παλιούς νησιώτες πώς χορεύουν μπάλο με τη γυναίκα που αγαπάνε ή μάλλον πόσο ωραία χορεύουν τα αγαπημένα ζευγάρια. Μια "συνομιλία" όχι μόνο ερωτικού ταιριάσματος, που είναι το πρώτο, αλλά κι όλων των άλλων πχ σεβασμού, αγάπης, προστασίας, "παιχνιδιού", περηφάνιας...

berber said...

Επειδή μιλάμε για έναν παραδοσιακό χορό και η παράδοση έχει απόλυτα ξεκάθαρα και προσδιορισμένα τα χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν τους άντρες από τις γυναίκες, δεν είναι δυνατόν γυναίκα να χορέψει ζεϊμπέκικο.
Αν ίσχυε η λογική αυτή τότε θα βλέπαμε γυναίκες να χορεύουν και πυρίχειο ή haka (παραδοσιακός χορός των maori).
Ο ζεϊμπέκικος, σαν χορός εγωκεντρικός, που εκφράζει αποκλειστικά τον εκτελεστή, μπορεί να περιλαμβάνει οτιδήποτε, από σάλτα μέχρι γονυκλισίες και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο.
Όμως δεν πρέπει να συγχέεται με άλλους "κοινωνικούς" χορούς, όπως ο μπάλος παράδειγμα, όπου οι άνθρωποι χορεύουν σε ομάδες ή ζευγάρια, είναι μοναχικός, αποκλειστικά χορός.
Ο άντρας μιλά αποκλειστικά με τον εαυτό του και το σύμπαν, δεν έχουν θέση ούτε θεοί ούτε διάολοι!!!!
Και την ώρα αυτή εμένα προσωπικά δεν μου πέφτει λόγος αν θα εκφραστεί με σάλτα, γυροβολιές ή οτιδήποτε άλλο, αλλά αλλίμονο..... είναι στιγμή που δεν χωρά γυναικεία παρουσία.......

gyristroula2 said...

Καλώς όρισες, berber, τώρα είδα το σχόλιο. Μας τιμά η παρουσία σου και η άποψή σου. Ελπίζουμε να επαναληφθεί.
Τώρα επί της ουσίας, θα συμφωνήσω απόλυτα, με μία ένσταση: Οι γυναίκες μπορεί να μην χορεύουν ζεϊμπέκικο, να μην καθορίζουν αυτές ποιος είναι ο σωστός ή ο λάθος τρόπος να χορεύεις, αλλά...δικαιούνται να...βλέπουν και να αξιολογούν! Όλα κι όλα! Χορεύετε εσείς με το θεό ή με το διάβολο, αλλά κι εμείς δεν θα χάσουμε την ευκαιρία να σας "ακτινογραφήσουμε" σε μια τέτοια στιγμή! Άλλωστε...δεν μας δίνετε και πολλές άλλες...διαγνωστικές ευκαιρίες!

berber said...

Γυριστρούλα δεν παρακολουθείς θαρρώ τα λόγια μου.
Ο ζεϊμπέκικος είναι μοναχικός και εγωκετρικός χορός, κατ επέκταση και εγωιστικός. Δεν είναι τυχαία η φήμη που έχει πως υπήρξε αιτία για μεγάλους καυγάδες (όρα Κοεμτζής).
Συναπώς, μένει στην διακριτική ευχέρεια του χορευτή αν θα τον παρακολουθεί κάποια γυναίκα ή οποιοσδήποτε τέλος πάντων. Δικός του ο χορός, δικό του και το ακροατήριο....

gyristroula2 said...

Ευτυχώς, οι περισσότεροι μας θέλετε για θεατές! Νομίζω ότι εδώ ισχύει ότι και για την τέχνη, την ποίηση κλπ, όλοι απευθύνονται σε κάποιον ιδεατό αναγνώστη, αποδέκτη, ακόμα κι αν το έργο τους δεν το δει ποτέ κανείς. Έκφραση, αυτό είναι, βγάζω κάτι από μέσα μου και κάπου το απευθύνω είτε στέκεται απέναντι είτε και όχι.

Cyber Sex

  Όταν πρωτομπήκε στο ίντερνετ, εκεί στα μισά της τελευταίας δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα, σκέφτηκε ότι είχε μια ωραία ευκαιρία να βελτι...