Saturday, November 13, 2010

Η Ελένη του Ευριπίδη και η άλλη



Διδάσκοντας φέτος την Ελένη του Ευριπίδη στην Τρίτη τάξη, με απασχόλησε για πρώτη φορά η απήχηση αυτής της πανάρχαιης καλλονής στους σημερινούς εφήβους. Πολλά πέπλα, πολύς θρήνος, πολλοί μύθοι, μπερδεύτηκαν και κρύψανε το αληθινό της πρόσωπο. Σαν να θάμπωσε η ομορφιά της και ήθελε κι αυτή τον κατάλληλο "στιλίστα", για να αναδειχτεί σε αντικείμενο θαυμασμού μπροστά στα ακατάδεχτα εφηβικά βλέμματα.
Γιατί η άλλη, η κλασική, του Ομήρου,η ντερμπεντέρισσα, μια χαρά τα πάει με τη νέα γενιά, δεν έχει πρόβλημα. Αφού τα πήγαινε καλά και με τα γερόντια πάνω στα τείχη της Τροίας που τη ζαχαρώνανε, την ίδια ώρα που οι γιοι τους σκοτώνονταν για χάρη της, και λέγανε χαλάλι ο πόλεμος για έναν τέτοιο κόμματο, ήταν φυσικό και επόμενο να κερδίσει αμαχητί και τα άγουρα νιάτα της μαθητιώσης νεολαίας. Φταίει κι αυτή η αντιηρωική εποχή, βλέπετε...
Τι να σου κάνει όμως η καημένη η τραγική Ελένη του Ευριπίδη, σεμνή και χαμηλοβλεπούσα, γεμάτη ενοχές, αν και αθώα, να βλαστημάει την ώρα και τη στιγμή που την κάνανε όμορφη οι θεοί και την έδωσε "φακελάκι" η Αφροδίτη στον Πάρη, για να βγει πρώτη στα καλλιστεία;
Πώς να προκαλέσει το ενδιαφέρον έτσι κατατρεγμένη και παρεξηγημένη, σαν σε ελληνική ταινία του Ξανθόπουλου, όλο να διατυμπανίζει την αγνότητά της, την πίστη της στο Μενέλαο και την απόφασή της να πεθάνει παρά να ατιμάσει το στεφάνι της;
Προορισμένη να υποστεί τον καγχασμό ή τη βαρεμάρα των ανελέητων δεκαπεντάχρονων, ζήτησε τη συνδρομή του... λαϊκού πενταγράμμου.
Ένα πρωί ακούγοντας το "Κι αν με βγάλανε Ελένη", σκέφτηκα να διαπράξω την "ιεροσυλία" να συνδέσω το δραματικό κείμενο με το σύγχρονο τραγουδάκι, που είναι φανερά επηρεασμένο από το πνεύμα του τραγικού ποιητή.
Αν κρίνω από τα πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα του διαγωνίσματος, έπιασε το κόλπο.
Η αρχαία καλλονή βρήκε πάλι τους θαυμαστές της και η τραγωδία το κοινό της, έστω και ως τραγούδι.

14 comments:

Λορελάη said...

Καλά, είσαι ΦΟΒΕΡΗ!!!! Δεν παίζεσαι φιλενάδα! Εσένα κορίτσι μου πρέπει να σε πάρει η Διαμαντοπούλου, να κάνεις σεμινάρια στους συναδέλφους σου. Πραγματικά είναι κρίμα να μένει η φαντασία, η εφευρετικότητα και το νοιάξιμό σου για τους μαθητές, στον περιορισμένο κύκλο μιας τάξης κάθε χρόνο. Είναι άδικο. Ακόμα δεν το πιστεύω τι πήγες και σκέφτηκες! Αυτό σημαίνει είμαι κοντά στους νέους, αυτό σημαίνει σοφία, κέφι, ζωντάνια, αγάπη και αληθινό ενδιαφέρον για την πραγμαιτκή Παιδεία... τι να πρωτοπώ; έχω μείναι άφωνη!
(άσε που δεν ήξερα το τραγούδι και είναι πολύ ωραίο! :)
φιλιά πολλά!

οι μαθητές του Γ3 και Γ4 said...

Ωραία ιδέα Αναστασία!
Πάντως η δική μου εμπειρία με το εν λόγω μάθημα ήταν τραυματική!Την ώρα του μαθήματος οι αγαπημένοι μου μαθητές γκρίνιαζαν και έλεγαν τα ακόλουθα : "Κυρία ας τελειώνουμε γρήγορα γρήγορα! Ας κάνουμε αρχαία καλύτερα!Βάλτε μας να κλίνουμε ρήματα!Ας μείνει στην Αίγυπτο κι αυτή, τι θέλει να γυρίσει στην Σπάρτη;..."
Φέτος λοιπόν μετά από αυτή την οδυνηρή έμπειρία αποφάσισα να μην πάρω καθόλου το μάθημα!Καλή τύχη στους συναδέλφους που το διδάσκουν!

Βάσω Ραμπαούνη said...

Καλή ιδέα! Θα την δοκιμάσω.

dreamteamk9 said...

Να μια ωραία "ιερόσυλη" ιδέα!!
Μπράβο!

Aurora said...

Μια φορά κάποια φιλόλογος είχε πει στο Θερσίτη ότι ο αγαπημένος της στίχος του Σεφέρη είναι "τι είναι θεός, τι μη θεός, και τι το ανάμεσό τους", χωρίς να ξέρει ότι είναι από την Ελένη του Ευριπίδη. Καταλαβαίνεις με τι απελπισία διέδιδε το γεγονός μετά ο Θερσίτης...
Κι εσύ απολογείσαι σχεδόν, μόνο επειδή αποκαθιστάς το σεξ απίλ της Ελένης! Αν είναι δυνατόν!

sgouro said...

Τι ωραίο τραγούδι!!!
Βέβαια εγώ παραμένω πιο κλασική -
βλέπε "Με ρωτούν για την Ελένη , αχ Ελένη , που ναι εικόνα δακρυσμένη , αχ Ελένη..."

gyristroula2 said...

Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια,λορελάη.
Αν με έβαζε να κάνω σεμινάρια σε συναδέλφους, αλήθεια θα τους πήγαινα να ακούσουν ανθρώπους εκτός του συναφιού μας να μιλάνε "αλλιώς" για τα κείμενα που διδάσκουμε και δολοφονούμε με τόνους σχολαστικισμού και ανίας: Έναν σκηνοθέτη που ανεβάζει μια επιτυχημένη παράσταση αρχαίου δράματος, έναν μάνατζερ πολυεθνικής που διαβάζει Καβάφη και Πλάτωνα, έναν μηχανικό αεροσκαφών που λέει πώς η Ασκητική του Καζαντζάκη του άλλαξε τη ζωή, μια μεγάλη ηθοποιό που άφησε ένα 12χρονο παιδί αιώνες μαγεμένο με την Εκάβη της.
Ναι, δεν είναι τυχαίο που η καλύτερη ανάγνωση της Ελένης έγινε από έναν ποιητή,διπλωμάτη στο επάγγελμα, το Γιώργο Σεφέρη. Σε πόσες φιλολογικές μελέτες για την τραγωδία, μπορείς να βρεις τόση συμπυκνωμένη ουσία, όση στη σεφερική Ελένη;
Α, και στο δάσκαλό μου, το Δημήτρη Μαρωνίτη, τη φωτεινή εξαίρεση, που τον άκουσα με τα αυτιά μου να λέει πως τα κλασικά κείμενα τα λέμε έτσι γιατί κείνται νεκρά κι αδιάβαστα από όλους, μέχρι να τους εμφυσήσει κάποιος "αναγνώστης" ζωή.

gyristroula2 said...

Συναδέλφισσα από την Κω,
Στην Αθήνα που τη δίδαξα πάλι είχα όλων των ειδών τις αντιδράσεις, σε άλλους άρεσε πολύ, άλλοι την εύρισκαν βαρετή, άλλοι αστεία. Ξέρεις εμένα πάντα με ενδιέφεραν οι "δύσκολοι πελάτες". Τα καλύτερά μου μ' αυτούς τα έχω κάνει. Τους καλούς και δεκτικούς άνευ όρων τους βαριέμαι κι εγώ λιγάκι. Οπότε...πάω γυρεύοντας για μπελάδες.

gyristroula2 said...

Βάσω, από τα Γιάννενα, τη θετή μου πατρίδα, καλώς όρισες!
Καλή επιτυχία!

gyristroula2 said...

dream team, ε, όλο και κάτι σας χρωστάω εσάς. Είσαστε ωραίος στόχος για κλοπές και δάνεια ιδεών.

gyristroula2 said...

Aurora, δεν πειράζει. Αρκεί που της άρεσε αυτός ο στίχος. Μα το θεό,κοριτσάκι, θα προτιμούσα να διδάσκει το παιδί μου ένας άνθρωπος που δεν έχει γνώσεις επαρκείς, αλλά έχει δυνατότητα...συγκίνησης,αφού μπορεί να γοητευθεί και να γοητεύσει. Αν έχει και φιλότιμο, θα καλύψει τα κενά του.
Ο ειδικός όμως που έχει στεγνώσει την ψυχή του με το σχολαστικισμό και δεν μπορεί να φέρει στα παιδιά ούτε μια σταγόνα από τις πηγές στις οποίες έχει πρόσβαση, όχι μόνο δεν τα ξεδιψάει, αλλά τους κόβει και κάθε άλλο δρόμο προς την πηγή.
Το ιδεώδες είναι, φυσικά, να τα βρεις και τα δύο, αλλά πόσα παιδιά μπορούν να έχουν τη δική σου τύχη;

gyristroula2 said...

σγουράκι, σ' ευχαριστώ που μου το έστειλες στο fb.
Σιγά σιγά θα πάμε και στον Χατζιδάκι, αφού μας άρεσαν οι Πασχαλίδης-Σούσης.
Χαχαχαχα!
Τουλάχιστον, δεν ξεκινήσαμε με το "Νίτσα Ελενίτσα" ε;
Αν και αργότερα που μπαίνει το κωμικό στοιχείο μια χαρά θα είναι στο στόμα του Θεοκλύμενου!
Βάζε μου ιδέες...

meril said...

Ήθελα να μουν εκεί ανάμεσα στα μικρά σου-μικρή δεν είμαι και γω;-
να το φχαριστηθώ τόσο κι ακόμα πιο πολύ!

Αχ....άδικη που είναι η ζωή...

gyristroula2 said...

μεριλού, αλήθεια, χθες βράδυ θα ήθελες να ήσουν εδώ!

Cyber Sex

  Όταν πρωτομπήκε στο ίντερνετ, εκεί στα μισά της τελευταίας δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα, σκέφτηκε ότι είχε μια ωραία ευκαιρία να βελτι...