Ο Μάης που έρχεται.

Ο μήνας που μας έρχεται μεθαύριο ανύποπτος για όσα περνάμε, προστακτικός και γεμάτος συμβολισμούς, ανθεστήριους, εγερτήριους, ερωτικούς, δεν ξέρω τι υποδοχή περιμένει.
Να έρθουμε, καλέ μου να σε προϋπαντήσουμε, δε λέω, αλλά, να...μας κατέχει ακόμα χειμώνας ανελέητος και μάλλον ήρθε για να μείνει μαζί μας για πολύ, θέλουμε δε θέλουμε.
Σου χρωστάμε, δε λέω, τους έρωτές μας και τις πιο φωτεινές μέρες τους. Τους αγώνες και τα μεγάλα όνειρα, τις μεγάλες ουτοπίες και τις πορείες τις ακούραστες, με φωνές και σημαίες, που συντρόφεψαν τη νιότη μας. Τα καλύτερα μας έχεις δώσει, στο αναγνωρίζω. Μόνο που πολλά από αυτά μαδήσανε και μαράθηκαν σαν τα στεφάνια σου. Εφήμερα τα άνθη σου,εκλεκτέ μας, κι όσο πιο πολύ σε γιορτάσαμε, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να συνηθίσουμε ακάλεστοι στη γιορτή σου. Ίσως, αν τότε είχαμε αποστρέψει το πρόσωπο από τη σαγήνη σου και μέναμε δεμένοι στο κατάρτι μας, όταν μας καλούσες να πετάξουμε με τα φτερά σου, τώρα θα ήταν πιο εύκολο να ζούμε στα χαμηλά που μας ρίξανε.
Μα πάλι, αν δεν σε είχαμε γευτεί έτσι ανεπιφύλαχτα, πώς θα μπορούσαμε να μένουμε ακόμη ξάγρυπνοι στο πέρασμά σου; Μας άφησες την αγρύπνια, Μάη μου. Μέσα στη λεηλατημένη χώρα μας, μέσα στις μαργωμένες ζωές μας, μέσα σε προδομένα όνειρα και αδιέξοδα, προσωπικά και συλλογικά, εμείς, τα παιδιά σου, αγρυπνούμε και περιμένουμε τον ερχομό σου.

Οι φιλόλογοι δεν δικαιούνται να διδάσκουν σε σχολεία;

Τι έμαθα προχθές συζητώντας με νεαρή συνάδελφό μου, ωρομίσθια στην ΠΔΣ; Με τα νέα δεδομένα του ΑΣΕΠ, οι φιλόλογοι του Κλασικού, του Νεοελληνικού και του Ιστορικού τμήματος των φιλοσοφικών σχολών δεν μπορούν πλέον να διαγωνίζονται για μια θέση στη δημόσια εκπαίδευση, γιατί ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ. Οι μόνοι επαρκείς θα είναι οι απόφοιτοι του ΦΠΨ, του τομέα παιδαγωγικών-ψυχολογίας δηλαδή,που ουσιαστικά ΔΕΝ είναι φιλόλογοι, δεν έχουν σπουδάσει αρχαία, νέα ελληνική φιλολογία και γλώσσα,ούτε ιστορία, αλλά κυρίως παιδαγωγικά, ψυχολογία,διδακτική.
Και γιατί παρακαλώ δεν έχουν παιδαγωγική επάρκεια, γνωρίζει κανείς;
Πού να το γνωρίζετε, αναγνώστες μου, αφού κι εγώ η...ειδική δεν είχα ιδέα;
ΔΕΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ στα φιλολογικά και ιστορικά τμήματα, παρά μόνο,λέει,μεθοδολογία της έρευνας ή κάτι τέτοιο! Γιατί, λέει, προορίζονται για επιστήμονες ερευνητές κι όχι για δασκαλάκοι! Κι όποιος θέλει να γίνει δασκαλάκος ήρθε σε λάθος σχολή, ακούστηκε σε πανεπιστημιακό αμφιθέατρο, όταν ζήτησαν οι φοιτητές να διδάσκονται διδακτική του αντικειμένου τους!
Και πού όλα αυτά; Στη φιλοσοφική σχολή, που ανέκαθεν παράγει καθηγητές για τη μέση εκπαίδευση, από καταβολής ελληνικού πανεπιστημίου!
Ποιοι αφαίρεσαν τα παιδαγωγικά,που διδασκόμασταν οι παλιοί, από το πρόγραμμα σπουδών; Και γιατί δεν αντέδρασαν οι φοιτητές που καταλαμβάνουν κάθε τρεις και λίγο τα πανεπιστήμια, μόλις τους στραβοκοιτάξει ο Υπουργός ή ο Πρύτανης;
Τι ευθύνη έχει για αυτό ο λαλίστατος και ρέκτης, κατά τα άλλα σεβαστός δάσκαλός μου, κ. Μπαμπινιώτης; Πώς φαντάζεται την αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου χωρίς δασκάλους; Με ειδικούς επιστήμονες- ερευνητές;
Και τώρα τι θα πουν στους φοιτητές τους οι καθηγητές των φιλολογικών και ιστορικών τμημάτων; Πού θα βρουν επιστημονικούς και ερευνητικούς θώκους να τους απορροφήσουν;
Ας αρχίσουν από τώρα να τους στήνουν, γιατί ίσα ίσα προλαβαίνουν να κρατήσουν τους δικούς τους...

Χρόνια πολλά, Γιώργο!

Στο φίλο μας, το Γιώργο, που γιορτάζει, αφιερωμένο το τραγούδι και το ποίημα για τα πολλαπλά και πολύ επίκαιρα νοήματα που κουβαλάει.
Και γιατί δεν θα υπήρχε "εκδρομή" χωρίς αυτόν...




ΥΓ Να τον χαίρεσαι, βραχονησιδάκι!

Για την ημερίδα της λογοτεχνίας

Αυτή ήταν η ολιγόλεπτη παρέμβασή μου στην ημερίδα της λογοτεχνίας που διοργάνωσε το ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ το Σάββατο που μας πέρασε:
Διδάσκοντας λογοτεχνία στη δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Πώς χάνουμε
μελλοντικούς αναγνώστες της λογοτεχνίας και όχι μόνο.
Διδάσκω λογοτεχνία σε γυμνάσιο και λύκειο περισσότερα από 26 χρόνια, είδα μεταρρυθμίσεις, αλλαγές αναλυτικών προγραμμάτων, βιβλίων, εξεταστικών μεθόδων, δεν είδα καμιά πραγματική αγάπη για τη λογοτεχνία, καμιά έγνοια να την αφήσουμε την ταλαίπωρη να βρει τους φυσικούς αποδέκτες της, τα παιδιά των ανθρώπων, να τα γαλουχήσει, να τα αναπτύξει πνευματικά και αισθητικά, να τα κερδίσει ως μελλοντικούς αναγνώστες, πιθανούς λογοτέχνες, μα κυρίως και πάνω από όλα να τα φέρει σε επαφή με την πιο ουσιαστική καταγραφή της ανθρώπινης περιπέτειας, που στο κάτω κάτω προορίζεται γι’ αυτά.
Κάθε φορά, χίλιοι δυο μεσάζοντες και μεταπράτες της φράζουν όλο και πιο πολύ το δρόμο, εκεί ακριβώς που υποτίθεται ότι είναι ο φυσικός της χώρος, στο δημόσιο σχολείο.
Ας δούμε τους κυριότερους εχθρούς της:
Πρώτα πρώτα είμαστε εμείς οι φιλόλογοι. Συχνά οι έδρες μας στάζουν αίμα ποιητών και πεζογράφων, καθώς τους κόβουμε και τους ράβουμε για τις ανάγκες του μαθήματος, τους στριμώχνουμε σε καλούπια αλιευμένα από λυσάρια, τους αφυδατώνουμε με εξετασιοκεντρικές λογικές και κυρίως, δεν μπορούμε να μαγέψουμε κανέναν με την ομορφιά τους, αφού δεν κατάφερε τίποτε να περάσει τη σχολαστικότητά μας και να μαγέψει εμάς τους ίδιους.
Μετά, έρχεται το σεβαστό Υπουργείο. Έχει βυσσοδομήσει κι αυτό με τη σειρά του επανειλημμένα πάνω από το ανυπεράσπιστο σώμα της με περισσή ευρηματικότητα. Τι έχουνε δει τα μάτια μου κατά καιρούς: multiple choice ερωτήσεις πάνω στην ποίηση, εργασίες διαθεματικές και πρότζεκτ που μόνο με τη λογοτεχνία δεν έχουν σχέση, και την καθιστούν υπηρέτρια, αυτή την αδιαφιλονίκητη αρχόντισσα, σκοπών ξένων προς την υπόστασή της, αγοραίων και ωφελιμιστικών. Τυποποιημένες ερωτήσεις εξετάσεων, που κατευθύνουν διδακτικές μεθόδους, εγχειρίδια, λυσάρια και φροντιστήρια, σε μια αξιέπαινη προσπάθεια να μπουν όλα σε τακτοποιημένα κουτάκια και να αφήσουν απέξω κάθε ουσία κι ομορφιά. Άσε πια τις απαιτήσεις επιπέδου μεταπτυχιακού στη θεωρία της λογοτεχνίας και στη νεοελληνική φιλολογία μαζί, από ταλαίπωρα 18χρονα που παπαγαλίζουν απόψεις μαρωνίτειες και παίζουν στα δάχτυλα τον Genette.
Tι άλλο; Α, ναι, μετά έρχονται τα βιβλία κι εσείς οι καλοί εκδοτικοί οίκοι που μας φτιάξατε τα τελευταία και φαρμακερά.
Μα, τι είχατε κατά νου, όταν τα γράφατε, αλήθεια;
Είμαστε μια χώρα με υπέροχη ποίηση, πλούσια πεζογραφία, πώς γίνεται να έχετε διαλέξει τόσους ελάσσονες και μέτριους και να έχετε αφήσει έξω τόσο μεγάλους και σπουδαίους; Κι όπου ανθολογούνται αυτό γίνεται με το σταγονόμετρο και όχι με τα καλύτερα και πιο αντιπροσωπευτικά τους κείμενα. Λες και θέλουμε να τους κακοσυστήσουμε στα παιδιά. Σε αντίθεση βέβαια με τα κείμενα των ελασσόνων και εν πολλοίς αγνώστων ,που δυσανάλογα με την αξία των δημιουργών τους, καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων. Τι σας φταίμε εμείς οι αντιρρησίες φιλόλογοι που έχουμε αλλάξει τα φώτα στα φωτοτυπικά των σχολείων για να σώσουμε τους ποιητές μας και τους πεζογράφους μας; Ή μήπως νομίζατε ότι θα μείνουμε στη δική σας ιδιότυπη αντίληψη περί καταξιωμένων λογοτεχνών;
Θα μπορούσατε να είχατε κάνει μικρά θαύματα, να μας έχετε φέρει βιβλία με ωραία κείμενα, με ωραία ποιήματα, μια καλή ποιητική ανθολογία, σαν κι αυτές που κοσμούν τις βιτρίνες σας, ένα βιβλίο που θα είχε τύχη στην αγορά, για να έχει τύχη και να διαβαστεί από τα παιδιά κι όχι μόνο να γίνει «μάθημα» και «ασκήσεις».
Και μ’ αυτά και μ’ αυτά, αγαπητοί κυρίες και κύριοι, διδάσκουμε λογοτεχνία από την πόρτα κι από το παράθυρο διώχνουμε τους αναγνώστες της. Κι όχι μόνο. Διώχνουμε τους αναγνώστες γενικά. Γιατί όποιος δεν χαθεί μέσα σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο στα νιάτα του, δύσκολα θα βρεθεί να διαβάζει άλλα βιβλία στην υπόλοιπη ζωή του.
Δεν ήρθα εδώ για να διαπιστώσω απλώς αυτά που όλοι ξέρουν. Ήρθα να ζητήσω από τους εκλεκτούς θεωρητικούς της λογοτεχνίας, συμβούλους, σχεδιαστές εκπαιδευτικής πολιτικής, να σταματήσουν αυτή τη διαμεσολάβηση στην οποία επιδίδονται δεκαετίες τώρα, σπεύδοντας να αντιγράψουν αναφομοίωτες θεωρίες που η μία αναιρεί την άλλη κι όλες μαζί κάνουν τη διδασκαλία της λογοτεχνίας ένα βαρετό και σχολαστικό μάθημα. Ας σκεφθούν μόνο τους δασκάλους που τους έκαναν να αγαπήσουν την ποίηση και την πεζογραφία, ενώ δεν είχαν ιδέα από Μπαρτ και στρουκτουραλισμό, ή ίσως ακριβώς γι’ αυτό.
Γιατί κατά τη γνώμη μου μικρά γεφυράκια είμαστε εμείς οι δάσκαλοι της λογοτεχνίας, αρκεί να την αφήσουμε να περάσει να βρει τα παιδιά, αρκεί να τη συστήσουμε στα παιδιά με αγάπη, τα άλλα θα τα βρουν μόνα τους.
Κι αυτή η συνάντηση μπορεί μια χαρά να γίνει μέσα στη σχολική τάξη, αν της επιτρέψουμε να έρθει εκεί και να απλωθεί σαν τη θάλασσα του Σαραντάρη, να βρέξει τσάντες και βιβλία, να παρασύρει με το κύμα της αγουροξυπνημένους εφήβους και να χαλάσει λίγο τη δική μας τακτοποιημένη και στεγνή διδασκαλία.
Ευχαριστώ

Ο λόγος που συμμετείχα σ' αυτή την ημερίδα ήταν για να ακουστεί αυτό το αυτονόητο, που γνωρίζουμε όλοι οι διδάσκοντες της λογοτεχνίας και αγνοούν οι καθ' ύλην αρμόδιοι, που εξακολουθούν να αποφασίζουν για μας και το δημόσιο σχολείο, χωρίς ποτέ να έχουν έρθει πραγματικά αντιμέτωποι με τα πειραματόζωα των αποφάσεών τους.
Και επιπλέον, γιατί υπάρχουν πολλοί αξιότεροί μου που θέλω να τους παρακινήσω να λύσουν τη σιωπή τους...

Φυτεύοντας αρμυρίκια και μερικά άλλα.

Φυτέψαμε δέντρα στην άμμο την Κυριακή που μας πέρασε. Τα απιθώσαμε σε λακκουβίτσες, τους βάλαμε λίγο χώμα,λίγο λίπασμα,λίγο νεράκι, τα στηρίξαμε σε βέργες, να μην τα σπάσει ο τρελός αέρας που φυσάει στο Μύλο και τα σκεπάσαμε στοργικά σαν μωράκια στο λίκνο τους να τα νανουρίζει η θάλασσα να μεγαλώσουν.



Δεν προσέξαμε όμως καλά και μαζί μ' αυτά βάλαμε κι άλλους σπόρους μαζί τους στο χώμα να φυτρώσουν. Τους έριξαν μικροί κηπουροί παραθαλάσσιων κήπων που φρόντιζαν για τον ίσκιο τους στις παραλίες του μέλλοντος. Παιδιά του γυμνασίου και ακόμα μικρότερα του δημοτικού, δούλεψαν με εκείνη την πολύ παλιά φροντίδα για τα δέντρα και τη γη, μπολιασμένη από πάππου προς πάππου, που έδωσε σ' αυτό τον τόπο ό,τι φυτικό πλούτο διαθέτει. Γιατί εδώ οι παππούδες μας δεν κτίσανε μόνο μέχρι τα βουνά, με τις αμασιές, τα κελιά, τους παραστημούς, φυτέψανε κι όλα τα δέντρα με τα χέρια τους. Όλο το φυσικό τοπίο είναι έργο ανθρώπων, όπως το οικιστικό. Μαζί λοιπόν με τα δεντράκια μας, φυτρώνει κι αυτή η παλιά κληρονομιά που συνεχίσαμε εκεί στο αξάνεμο ακρογιάλι του Μύλου.



Κι εμείς οι μεγάλοι όμως κάτι σπείραμε παραπάνω. Το είδαμε να διατρέχει απ' άκρη σ' άκρη το εργοτάξιό μας, να αλλάζει χέρια όπως τα τσουβάλια με το χώμα,να σφηνώνει γερά όπως οι σιδερόβεργες στη γη, να μπερδεύεται με τα πειράγματα και τα γέλια. Ήταν αυτό το "μαζί", το πολύτιμο και δυσεύρετο στους καιρούς μας. Να το ποτίζουμε αυτό πιο πολύ κι από τα δέντρα μας, γιατί το κυνηγάνε όλα τα ζιζάνια να το πνίξουν: Το "δε βαριέσαι", το "σιγά μωρέ ας τα κάνουν άλλοι", το "εγώ θα σώσω τον κόσμο;", το "πόσα θα πάρω;", το "γιατί δεν το κάνει το κράτος;". Κι άλλα κι άλλα, πού να τα ξέρω, γεωπόνος είμαι;



Α, και την πρόεδρο και τα μάτια μας. Αν και στο χωριό της τα δέντρα είναι άφθονα και φυτρώνουν μόνα τους, ξέρει από...κηπουρική.



ΥΓ: Ορισμένες από τις φωτογραφίες τις πήρα από την Αριάνα Μασσέλου, γιατί ήταν πιο ωραίες από τις δικές μου. Την ευχαριστώ.

Mε θέα στους ανθρώπους

Πάντα μου άρεσε να παρατηρώ τους ανθρώπους. Αναρωτιέμαι καμιά φορά γιατί είναι αγένεια να κοιτάμε τους συνεπιβάτες μας στο λεωφορείο, να ακούμε τις συζητήσεις του διπλανού τραπεζιού, να χαζεύουμε τους περαστικούς καθισμένοι στα έξω τραπεζάκια. Είναι και λίγο άδικο, γιατί όσοι έχουν χόμπι να παρατηρούν τα πουλιά ή να αγναντεύουν τη θάλασσα δεν θεωρούνται καθόλου αγενείς, όπως εμείς οι παρατηρητές ανθρώπων, που πρέπει να παριστάνουμε ότι ρεμβάζουμε στο ηλιοβασίλεμα, ενώ το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να ακούσουμε τι λένε αυτές οι γιαγιάδες που τρώνε την πάστα τους πασπαλισμένη με μπόλικη...κοινωνική κριτική. Απορώ πώς τα καταφέρνουν κάποιοι μελετηροί τύποι να συγκεντρώνονται στο βιβλίο ή στην εφημερίδα τους,όταν δίπλα τους εκτυλίσσονται σκηνές αληθινής ζωής, που μόνο ο απόηχός της φθάνει στις τυπωμένες σελίδες. Ήθελα να ήξερα γιατί δεν καταγγέλλονται ως ωτακουστές και κουτσομπόληδες οι καλοί συγγραφείς που καταφέρνουν να αποτυπώνουν με αυθεντικότητα στο λόγο τους λόγια, πρόσωπα, σκέψεις, ζωές. Από πού τα κατέβασαν όλα αυτά, από το μυαλό τους; Ή όλα έχουν την "άδεια" των ανθρώπων που έδωσαν την πρώτη ύλη για τη συγγραφή; Να, για παράδειγμα, διάβαζα έναν από τους μεγαλύτερους μεξικανούς συγγραφείς του 20ου αιώνα, που έλεγε ότι στο έργο του έκλεισε αυτούσια τη λαλιά των ανθρώπων του τόπου του, τους άφησε να μιλάνε γι' αυτόν, με το δικό τους τρόπο. Σκέψου τι αυτί είχε στήσει αυτός ο άνθρωπος!
Βέβαια, θα μου πείτε, γιατί δεν ανοίγουμε απευθείας συζήτηση με τα άτομα που μας ενδιαφέρουν; Δυστυχώς έτσι δεν μπορούμε να τους πετύχουμε αμέριμνους και ανυποψίαστους. Κουμπώνονται, φοράνε τα καλά τους, γίνονται πολύ ευγενικοί ή τυπικά ευγενικοί και μας κρατάνε σε απόσταση.
Και λοιπόν, σε τι διαφέρετε κυρία γυριστρούλα και οι όμοιοί σας από την κοινή κουτσομπόλα του χωριού σας, που δεν άφηνε πέτρα να μην τη σηκώσει για να μάθει κάθε κρυμμένο μεγάλο ή μικρό μυστικό;
Α, όχι, εμείς δεν έχουμε κακό σκοπό. Δεν θα πάρουμε αυτές τις πληροφορίες να τις διαδώσουμε, να τις μεταφέρουμε, συνήθως αλλοιωμένες, στις τέσσερις άκρες του ορίζοντα και να αναστατώσουμε τις ζωές των ανθρώπων. Όλα όσα ακούμε ή βλέπουμε γίνονται εικόνες, λόγος, ανθρωπογνωσία, πατριδογνωσία, αυτογνωσία. Να, όπως αυτοί που χαζεύουν τα πουλάκια και δεν τα σκοτώνουν ούτε καν τα τρομάζουν, απλώς...μαθαίνουν για τις συνήθειές τους, τα χούγια τους, τις παρέες τους και έτσι τους φαίνονται πιο οικεία τα πετεινά του ουρανού.
Σιγά σιγά κι εμείς εξασκούμε την όραση και την ακοή μας, μαθαίνουμε να αποκρυπτογραφούμε βήματα και χειρονομίες, χαμόγελα και σιωπές.
Λύνουμε ασκήσεις ανθρώπων: Κρύο βράδυ, αέρας. Άνδρας μόνος στο πέτρινο πεζούλι με την πλάτη στη θάλασσα και το βλέμμα στην οθόνη ενός τηλεφώνου. Γυναίκα μόνη σε τραπεζάκι καφετέριας ασυνόδευτη και ασυντρόφευτη απολαμβάνει έναν καφέ σαν να έχει μόλις αποδράσει από το κελί της. Ζευγάρι παραδίπλα, παράλληλα βλέμματα στο κενό,παράλληλες σιωπές, μαζί αναζητούν τη σωτηρία στο πρόσωπο περαστικού συνδαιτυμόνα. Κάποιος να μιλήσουν. Το κοριτσάκι με τη μαμά και τη γιαγιά, δέχεται τόσες παρατηρήσεις όσες οι προσπάθειές του να κάνει ή να πει κάτι ενδιαφέρον. Κράτα κοριτσάκι, μην κουραστείς.
Μεγάλο κοριτσάκι απέναντι, με μεγάλη μαμά, συνωμοτούν με χαμόγελα και ψιθύρους πάνω από μια δροσερή σαλάτα. Με παρατηρούν. Με είδαν. Είναι δικές μου. Παίρνω το σωστό ύφος, μπαίνω στο πλάνο τους, στωικά δέχομαι να γίνω κι εγώ για λίγο αντικείμενο παρατήρησης. Άσκηση ανθρώπου προς επίλυση. Κάθε απάντηση δεκτή, αρκεί να είναι επαρκώς... παρατηρημένη.

Μια έκθεση για τον έρωτα στην αρχαιότητα.

Πήγα σε μια έκθεση τη Μ. Τετάρτη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης: Έρως. Από τη Θεογονία του Ησιόδου στην ύστερη αρχαιότητα, η επίσημη ονομασία της. Ένα μεγάλο αφιέρωμα στον έρωτα όπως τον είδε και τον χάρηκε ο αρχαίος άνθρωπος. Γιατί όλη αυτή η έκθεση τη χαρά της ζωής απηχούσε, πιο παραστατικά από οποιαδήποτε άλλη απεικόνιση του αρχαίου πολιτισμού. Ξαφνικά, οι αρχαίοι μας έχασαν όλη τη μεγαλοπρέπεια, την αίγλη και το δέος που τους έχουν προσδώσει αιώνες αρχαιολατρίας και έγιναν απλοί άνθρωποι, με σάρκα και οστά, με επιθυμίες και συναισθήματα. Βασανισμένοι και χτυπημένοι ανελέητα από το παλιόπαιδο της Αφροδίτης, το παρίσταναν να τις τρώει με την "παντόφλα" από τη μάνα του, που απηυδισμένη του τις έβρεχε στα πισινάκια, γιατί δεν σταμάταγε τις ζαβολιές το σκανταλιάρικο. Και το χρυσοντύνανε το άτιμο οι καημένοι οι πιστοί, μπας και ευδοκήσει και τους φέρει το αντικείμενο του πόθου τους. Αυτό όμως αγέρωχο σαΐτευε θνητούς και θεούς, ακόμα και τα κακόμοιρα τα ζώα τρέλαινε, όταν βρίσκονταν στο διάβα του. Δεν τον εξιδανίκευε τον έρωτα ο αρχαίος άνθρωπος. Παρακαλούσε την Κύπριδα να του τον στείλει με μέτρο, να μην τον κυριεύσει ανελέητα, γιατί πάει το όνομα, πάει κι η αρετή, αν η λαβωματιά του είναι δυνατή. Μην ξεχνάμε και το κακό παράδειγμα, την ωραία Ελένη, που έσυρε δυο λαούς στην καταστροφή με τον έρωτά της. Τον ήθελε τον έρωτα να τον εμπνέει για μεγάλα κατορθώματα, να νικάει στους αθλητικούς αγώνες, να συνθέτει ωραίες μουσικές και να πλέκει ποιήματα, ύμνους, θεατρικά έργα. Να γονιμοποιεί τη φύση, να ευλογεί το γάμο, να διέπει ακόμη και σχέσεις φιλικές μεταξύ ανδρών, συμπολεμιστών, συναθλητών, συμποσιαστών, με τρόπο που δεν κατανοεί η εποχή μας, συνηθισμένη να στριμώχνει σε συρταράκια την ανθρώπινη σεξουαλικότητα κι αν δεν χωράει εκεί, τόσο το χειρότερο γι' αυτήν. Ήθελε από τον έρωτα να μην κάνει διακρίσεις, να τα βάζει ακόμα και με το Δία, που οι έρωτές του είναι το απόλυτο άλλοθι για κάθε κοινό θνητό που παραστρατεί: "Αγάπη μου, δε σου μοιάζει το παιδί, ο Δίας με παρέσυρε μεταμορφωμένος σε κύκνο." ή "Γυναίκα, εδώ απατάει ο Δίας την Ήρα, τι να κάνω κι εγώ ο φουκαράς, παρασύρθηκα!"
Κι όπως όλα εξελίσσονται, κι αυτό το παλιόπαιδο εδέησε τελικά κάπως να συμμαζευτεί, όσο περνάγανε τα χρόνια, να γίνει πιο φιλοσοφικό πιο κουλτουριάρικο, χωρίς όμως να χάσει καθόλου τη χοϊκότητά του, τη σαρκική του υπόσταση. Ακόμη και ο περίφημος πλατωνικός έρως προκύπτει σε ένα συμπόσιο με όλα τα καλά, φαγητό,κρασί, μουσικές, αυλητρίδες, ωραίους νέους, μέσα σε μια ατμόσφαιρα ερωτική και αισθησιακή, όπου οι συζητήσεις ισορροπούν ανάμεσα στο φιλοσοφικό στοχασμό, τα αστεία και τα ευτράπελα.
Και τη σκοτεινή πλευρά του έχει ο αρχαίος έρως, συνδεδεμένος το ίδιο με ζωή και θάνατο, παραστέκει σε ταφικά μνημεία και απεικονίζεται ως άγγελος θανάτου.
Τολμηρός επίσης, ασελγής, άσεμνος, βακχικός, δεν διστάζει να στολίζει αντικείμενα καθημερινής χρήσης με εικόνες που σήμερα μόνο για αυστηρώς ιδιωτική χρήση προορίζονται. Για το κακό το μάτι, γιόκα μου, θα έλεγαν οι αρχαίες γιαγιάδες ασφαλώς.
Τι με ξετρέλανε όμως περισσότερο από όλα τα εκθέματα; Το πιο άτεχνο από όλα! Και το πιο αστείο. Ένας κατάδεσμος, ένα μαγικό ξόρκι μιας αρχαίας κοπέλας για τον άτιμο τον Ερμία που την παράτησε. Τον παριστάνει λοιπόν τον ερίφη να τον τραβάει από τα μαλλιά ένας φρικτός πτηνόμορφος δαίμονας και μ' αυτόν τον τρόπο, λέει, θέλει να του προκαλέσει βαριά αρρώστια εμπύρετη, να καεί όπως την έκαψε. Κι άλλο ένα αστείο έκθεμα, ένα αρχαίο sms, μου έκανε εντύπωση. Δυο λογάκια πάνω σε ένα όστρακο πεταμένο σε ένα πηγάδι:"Ευμελίς ήκε ος τάχος Αρκέσιμος" δηλαδή Ευμηλίδα, έλα όσο πιο γρήγορα γίνεται. Αρκέσιμος.
Τώρα που το σκέπτομαι, αυτό το μηνυματάκι θα φέρει τα αρχαία πολύ πιο κοντά στους βαριεστημένους μου μαθητές, που δεν βλέπουν την ώρα να τελειώσει το μάθημα, για να ανταλλάξουν παρόμοια sms με το κορίτσι τους. Θα τους νιώσουν "κολλητούς" τους τους αρχαίους κι έχω ελπίδα έτσι να μάθουν και λίγη γραμματική παραπάνω.
Άλλωστε πριν από πολλά χρόνια ένας μαθητής μου αποφάσισε να γίνει φιλόλογος, όταν στη Δευτέρα γυμνασίου άκουσε να του διαβάζω το απόσπασμα της Ιλιάδας με τον έρωτα Δία και Ήρας. Ποτέ λοιπόν δεν ξέρεις τι καλό μπορεί να συμβεί αν πάψουν να πιστεύουν οι μαθητές ότι οι αρχαίοι ήτανε σοβαροί και αγέλαστοι σαν ήρωες αρχαίας τραγωδίας και αντίθετα ανακαλύψουν ότι ήξεραν να ζουν και να χαίρονται τις χαρές του έρωτα, ακόμα κι αν πολύ συχνά γίνονται πίκρες.