Στην Καθημερινή της Κυριακής, διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Ν. Παπανδρέου, για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στη χώρα μας. Ο συγγραφέας θεωρεί ότι η διδασκαλία της λογοτεχνίας δεν γίνεται σωστά, γιατί οι μαθητές δεν έρχονται σε επαφή με ολόκληρα βιβλία, αλλά με αποσπάσματά τους ανθολογημένα. Προτείνει επομένως, αντί των σχολικών ανθολογίων, να εισαχθούν στην εκπαίδευση ολοκληρωμένα λογοτεχνικά έργα, όπως γίνεται σε χώρες του εξωτερικού, στις οποίες έχει ζήσει κι ο ίδιος.
Πέρα από το γεγονός ότι η άποψή του αυτή είναι πολύ ενδιαφέρουσα και ουσιαστική, αφού διαπιστώνει, αν και έξω από το χορό, πόσο ελλιπώς διδάσκονται τα παιδιά μας τη λογοτεχνία, η πρόταση στην οποία καταλήγει, αν μη τι άλλο, είναι ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ!
Επιτέλους, ένας άνθρωπος, συγγραφέας ο ίδιος, μέλος μιας σημαντικής πολιτικής οικογένειας, πρόσωπο αμφιλεγόμενο, που όμως συγκεντρώνει τα φώτα της δημοσιότητας ό,τι κι αν κάνει ή πει, μπήκε στον κόπο να σκεφθεί και να προτείνει κάτι ουσιαστικό για το περιεχόμενο της παιδείας μας. Μην μου πει κανείς πόσο αυτονόητο ή αποσπασματικό είναι αυτό που προτείνει, γιατί θα του ζητήσω να μου φέρει ΜΙΑ ανάλογη "αυτονόητη" πρόταση συνδικαλιστικών οργανώσεων, κομμάτων, παρατάξεων, που να μην αφορά ποσοτικούς δείκτες, θεσμικά αιτήματα, ξύλινα, χιλιοειπωμένα λόγια που ούτε αυτοί που τα λένε έχουν πειστεί ότι θα γιατρέψουν τη βαριά νοσούσα παιδεία μας, αν εφαρμοστούν.
Να πώς με μια τέτοια πρόταση συμπαρασύρονται κι ένα σωρό άλλες "μεταρρυθμίσεις" που αναγκαστικά θα προκύψουν: Σχολική βιβλιοθήκη, δυνατότητα επιλογής από μεγάλο αριθμό βιβλίων ανά μαθητή, τάξη, σχολείο κλπ. Στη συνέχεια, άλλη μέθοδος διδασκαλίας, αφού ούτε οι εξετάσεις θα μπορούν να είναι τυφλοσούρτης, ούτε η διδασκαλία δασκαλοκεντρική, ούτε η παπαγαλία θα μπορέσει να εξυπηρετήσει πλέον διδάσκοντες και διδασκομένους.
Ας ανοίξει κάποτε σ' αυτό τον τόπο αυτή η συζήτηση για την παιδεία. Ας ακούσουμε ανθρώπους έξω από τα γρανάζια του εκπαιδευτικού συστήματος, με πνευματικό και κοινωνικό εκτόπισμα, να προτείνουν λύσεις που δεν μπόρεσαν να βρουν οι αρμόδιοι και υψηλά αμειβόμενοι πολιτικοί και διοικητικοί παράγοντες.
Ας αξιοποιήσουμε τους πνευματικούς ανθρώπους που ευτυχώς διαθέτει αυτός ο τόπος σε ικανοποιητικό αριθμό.
Η παιδεία έχει πιάσει πάτο και δεν έχουμε άλλο ρυμουλκό, για να τη φέρει στην επιφάνεια. Κι είναι το μόνο μέσο που έχουμε για να ταξιδέψουμε στους δύσκολους καιρούς που έρχονται.
18 comments:
Γυριστρούλα μου, έχεις δίκιο για την απουσία προτάσεων και αληθινου ενδιαφέροντος. Η πρόταση του Ν.Παπανδρέου κι εμένα μου φαίνεται αξιόλογη, γιατί έτσι και το ενδιαφέρον των παιδιών θα είναι μεγαλύτερο, και θα επηρεάσει γενικότερα τον τρόπο διδασκαλίας, και πιο σωστή δουλειά θα γίνεται. γιατί ένα έργο είναι μια ολοκληρωμένη δημιουργία. δεν ξέρω πόσο μπορείς να αντιληφθείς την αξία του από απόσπασμα και επομένως να καταλάβεις τι σημαίνει λογοτεχνία. Φαντάζομαι βέβαια ότι αυτό θα πρέπει να γίνεται παράλληλα με κάποιες άλλες μεθόδους, για να μην περιορίζονται τα παιδιά στη γνώση ενός μόνο έργου και συγγραφέα -ή έστω δυο, τριών- κατά την διάρκεια της χρονιάς.
Ακριβώς έτσι, λορελάη. Και το καταλαβαίνεις κι εσύ που δεν είσαι ειδική, γιατί ενδιαφέρεσαι και για τη λογοτεχνία, μα κυρίως για το πώς και τι διδάσκουμε στα έρμα τα παιδιά. 5-6 βιβλία το χρόνο, επί 6 χρόνια, γυμνάσιο λύκειο, μας δίνουν 30 με 36 βιβλία. Δεν είναι και μικρό πράγμα να έχεις μελετήσει 30 έργα λογοτεχνίας μέχρι τα 18 σου και μάλιστα να τα έχεις επεξεργαστεί, με εργασίες, παρουσιάσεις, σχολιασμό κλπ. Παράλληλα βέβαια θα πρέπει να παραμείνει η ανθολογία στη διδασκαλία της ποίησης, αλλά κι εκεί όχι με 5 ποιήματα άρπα κόλλα, μα με εκτενή αντιπροσώπευση όλων των σημαντικών ποιητών μας. Μια ανθολογία πχ σαν κι αυτήν που παρακολουθήσαμε να παρουσιάζεται στη Στοά, που θα την έχουν για όλα τα μαθητικά τους χρόνια (σε τεύχη, για να είναι εύχρηστη). Τι λες;
Ναι, όπως το περιγράφεις, δείχνει θαυμάσιο. Άλλωστε αυτό το "πακέτο" θα είναι μόνο μια βάση, καθόλου ευκαταφρόνητη, ένα minimum, που θα παρασχεθεί σε όλα τα παιδιά, μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία. Από κει και πέρα, αυτός ο τρόπος θα κινητοποιήσει κάποιους, αν όχι όλους, να διαβάσουν κι άλλα πράγματα έξω από το σχολείο.
Ασφαλώς, γιατί μέχρι τώρα υπάρχουν παιδιά που η μόνη τους επαφή με τη λογοτεχνία είναι τα ανθολόγια των κειμένων, άντε και κανένα παραμύθι που τους πήραν σε μικρή ηλικία. Ακόμα και πολλά παιδιά που διαβάζουν "εξωσχολικά" βιβλία, μόνο λογοτεχνία δεν διαβάζουν. Υπάρχουν πια τα "κατασκευασμένα" βιβλία για εφήβους, εύπεπτα, απλοϊκά, ηθικοπλαστικά, με μοντέρνους προβληματισμούς, υποτίθεται. Βιβλία γραφιάδων, όχι λογοτεχνών.
Συμφωνώ απόλυτα. Ήταν μια συγκεκριμένη πρόταση κι αυτό είναι ένα πολύ θετικό σημάδι.
Το θέμα δεν είναι να εκφράζεις τις διαφωνίες σου μόνο,
(αυτό, το άλλο, το παράλλο είναι για τα σκουπίδια)
δίχως μια αντιπρόταση
Έχω βαρεθεί την αντιπολιτευτική τακτική που δε λέει τίποτα επί της ουσίας παρά μόνο κορώνες εξακοντίζει
Τώρα το πως μια -σε πρώτη άποψη- καλή ιδέα θα γίνει και υλοποιήσιμη είναι κάτι που θέλει προσοχή και μελέτη
Και θέλω να πω και τούτο
Χαίρομαι πάρα πολύ μ' αυτή σου την ανάρτηση που αφορά την πρόταση ενός προσώπου αμφιλεγόμενου.
Χαίρομαι που είδες το θετικό της υπόθεσης και δεν είπες το εύκολο "ποιος; ο Παπανδρέου; Σιγά!"κλπ. κλπ.
Κανείς πρέπει να χει καρδιά και μάτια και μυαλό ανοιχτά και συ τα χεις
Μεριλού, έχουμε την ίδια έγνοια και το ξέρεις. Όσο για το ότι δέχθηκα θετικά την πρόταση του Ν. Παπανδρέου, έχουμε φτάσει πια σε τέτοια απελπισία με την ολοένα και μεγαλύτερη συρρίκνωση της παιδείας, που όποιος κι αν έκανε μια καλή πρόταση, θα τον άκουγα. Όλοι μας, νομίζω.
Ειδικά μ' αυτούς τους συνδικαλιστές μας που μόνο κουκιά μετράνε και λένε όχι... Τώρα αντιδρούν και στο θετικό, για μένα, μέτρο του προγραμματισμού της ύλης από την αρχή, με το αιτιολογικό πως δεν είναι όλα στη θέση τους. Ε, ας ξεκινήσει ο προγραμματισμός, μπας και μπουν όλα στη θέση τους, βρε αδελφέ!
αρχίζω να υποψιάζομαι ποιός θα σχεδιάσει την επόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση!!!!Πως θα γίνει τα παιδιά να αγαπήσουν το βιβλίο δεν ξέρω!
Αυτές οι μεταρρυθμίσεις, Γιώργο, το κάνουν όλο και πιο απεχθές. Αν δεις τι ανθολογείται στα κείμενα λογοτεχνίας! Ό τι πλασάρουν οι εκδοτικοί οίκοι ως λογοτεχνία (ο θεός να την κάνει): Ασλάνογλου, Τσακνιά, Χαρπαντίδης, Ξανθόπουλος, Χαραλαμπίδης, Μίγγας, Χριστοδούλου, Καλούτσας, Νικηφόρου, Γονατάς. Μόνο από το βιβλίο της Δευτέρας. Τους ξέρετε; Ούτε κι εγώ. Και μάλλον ούτε κι η μάνα τους.
Γυριστρούλα, το πρόβλημα της λογοτεχνίας δεν είναι κυρίως αυτό. Είναι η εντελώς αντιπνευματική εποχή μας, το σήμερα που ισοπεδώνει. Δασκάλους χρειαζόμαστε, δασκάλους με βιβλιοθήκες που τις έχουμε διαβάσει. Και που τις μοιράζουν στους μαθητές τους. Η Χίμαιρα έχει δεχτεί άπειρες επιπλήξεις από μένα, για να πάψει να διαβάζει Μαν και να διαβάσει Ρήτορες. Χρειάζεται αυτό το παιδί την πρόταση του Ν.Π.;
Άσε που δεν μπορώ να μη θυμίσω πως έβγαλε το πρώτο του (μόνο;) ελληνόφωνο μυθιστόρημα ή νουβέλα, αφού το έγραψε στην αγγλική και το μετέφρασαν στην ελληνική;
Είδες στο Κ της Καθημερινής τη Ζωή, διευθύντρια του Πειραματικού των Βορείων να δηλώνει με περισσή αγένεια ότι οι μαθητές είναι ... αγενείς; Αυτήν θα ξαναβάλουν στο ΥΠΕΠΘ, στα Πειραματικά; Αηδία...
Νομίζω, θερσίτη μου, ότι η ούτως ή άλλως, κοινή συνισταμένη της αντιπνευματικότητας στη σημερινή εποχή δεν πρέπει να μας εμποδίζει από το να αναζητήσουμε ένα καλύτερο σύστημα διδασκαλίας της λογοτεχνίας. Όσο για τους δασκάλους με τις βιβλιοθήκες, ποιος αντιλέγει, σκέψου όμως τη φιλόλογο της Χίμαιρας, πότε θα μπορούσε να κάνει λιγότερο κακό, στα κείμενα τα ανθολογημένα που τα διδάσκει με τους τυφλοσούρτες, ή όταν τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να αναμετρηθούν έστω μόνα τους με ένα ουσιαστικό έργο;
Ρίξε μια ματιά όμως σ' αυτήν την παλιότερή μου δημοσίευση, κάπως σχετική είναι:http://anemomylos2.blogspot.com/2007/05/blog-post.html
gyristroula2,
Συγχαρητήρια για την ανάρτηση.
Συμφωνώ στα περί συγκεκριμένων προτάσεων, στην ανάγκη να περάσουμε από τη μίζερη γκρίνια στις προτάσεις και στη δράση.
Απ'την άλλη, δεν ξέρεις από πού να πρωτοαρχίσεις ( Ναι, κι εδώ έχεις δίκιο:ας αρχίσουμε, πάντως, από κάπου ) Πώς να αλλάξεις τη διάθεση και τη στάση των συνδικαλιστών; Πώς να εμφυσήσεις την αγάπη για τη δουλειά τους σε πολλούς συναδέλφους; Πώς να εξασφαλίσεις πως πρώτα αυτοί θα είναι αναγνώστες και θα αγαπάνε εκτός από τη δουλειά τους και τη λογοτεχνία; Πώς να μην καταλήξεις στους αξιοσημείωτους μεν, ατομικούς και αποσπασματικούς δε πειραματισμούς των ανήσυχων αληθινών εκπαιδευτικών;
Ο Κατσαρός το είχε προβλέψει. Το τοπίο έχει πολλή ξηρασία..
Τουλάχιστον έτσι, τώρα, στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο που παράγουμε έργο, ομολογώ πως συγκεκριμένη πρόταση δεν έχω. Μόνο για τη διάθεσή μου και την προσπάθειά μου μπορώ να εγγυηθώ.
Μακάρι να "ανοίξει"η συζήτηση που προκαλείς με την ανάρτησή σου.
Καλό σου βράδυ.
Καλώς όρισες, συνάδελφε Διονύση. Δεν έχω την αυταπάτη ότι μπορεί να αλλάξει το τοπίο με μια πρόταση, αλλά όταν ένας Παπανδρέου ασχολείται με τη διδασκαλία της λογοτεχνίας, σε μια έγκριτη εφημερίδα, σημαίνει πως...μας πήρανε χαμπάρι! Έφτασε η ξεραΐλα στην πόρτα και των πιο προνομιούχων, αυτών με τις βαριές βιβλιοθήκες, την κληρονομική κουλτούρα, τους δασκάλους να μπαινοβγαίνουν. Λυπάμαι που το λέω, μα από αυτούς άρχιζαν να αλλάζουν πάντα τα πράγματα στην κοινωνία. Εμείς τουλάχιστον το ξέρουμε καλά αυτό.
Αν και καθόλου 'ειδικός', κι αφού διάβασα τις σκέψεις του κου Παπανδρέου θα τολμούσα να πω πως 'έσταξε η ουρά του γαϊδάρου' τώρα..
Και μόνο από τα σχόλια που ήδη αναρτήθηκαν -σίγουρα κάποια από ανθρώπους που γνωρίζουν το 'εκπαιδευτικό' τοπίο από μέσα- φαίνεται πως μια κατά τα άλλα λογικοφανής, 'προοδευτική', κλπ κλπ πρόταση, απλά σαν να δημιούργησε έναν μικρό παφλασμό στην επιφάνεια μιας 'νεκράς θάλασσας' που στην παραμικρή διαταραχή της αποκαλύπτεται ο 'από πού ν'αρχίσεις και που να τελειώσεις' βυθός της.
Μοιραία κάθε πρόταση θα είχε τα ίδια αποτελέσματα.
Προσωπικά δεν είμαι καθόλου σίγουρος για το εάν πρέπει καν τα παιδιά σώνει και καλά να διαβάσουν λογοτεχνία, ούτε για τον τρόπο που πρέπει να έρθουν σε επαφή μαζί της, ούτε βέβαια για το εαν οι μεγαλύτεροι είμαστε οι κατάλληλοι για να τα 'οδηγήσουμε' κλπ κλπ, αλλά τέλος πάντων, ξαναθυμίζω πως δεν είμαι καθόλου 'ειδικός'..
Τέλος, πιστεύω, πως μια κοινωνία (η Ελληνική στην προκειμένη περίπτωση), πριν από την επεξεργασία όποιας, ή όποιων προτάσεων για την παιδεία, θα έπρεπε (εγώ, εσείς, όλοι μας) ΠΡΩΤΑ να αποφασίσουμε για το ΤΙ είναι παιδεία. Τι ΘΕΛΟΥΜΕ να είναι η παιδεία.
Προσωπικά έχω μια γνώμη, αλλά ούτε καν τολμώ να την πω. Φαντάσου...
θανάση, πρώτα απ' όλα καλώς όρισες στην παρέα μας. Ευπρόσδεκτοι οι εκτός των τειχών της εκπαίδευσης, για τον ίδιο λόγο που είναι ευπρόσδεκτες και οι προτάσεις τύπου Παπανδρέου, φέρνουν έναν άλλο αέρα πιο φρέσκο και τον χρειαζόμαστε.
Συμφωνώ ότι το μεγάλο θέμα είναι να ορίσουμε τι παιδεία θέλουμε και με ποια εκπαίδευση θα την παρέχουμε, αλλά έχει τόσο πολύ θολώσει το τοπίο με τις μεταρρυθμίσεις, τα μπαλώματα και τις επιστρωματώσεις που σώρευσαν οι μαθητευόμενοι μάγοι, που δεν διακρίνονται εύκολα πια τα ουσιαστικά και τα θεμελιώδη.
Ξέρεις όμως, όταν άνθρωποι με υψηλό επίπεδο παιδείας και καλλιέργειας αμφισβητούν τη λογοτεχνία, στενοχωριέμαι. Είναι σαν να ξεχνάτε τις ρίζες σας και τις πηγές σας, σαν να τις αρνείστε για τους επόμενους. Ας μην τους ποτίσουμε με το ζόρι, θανάση, αλλά ας τους πάμε στην πηγή...
Καλημέρα στην παρέα. Πράγματι ενδιαφέρουσα πρόταση. Όμως στην εφαρμογή; Ποια βιβλία και με ποιο κριτήριο; Θα μπουν αμέσως οι εκδοτικοί οίκοι για το μεγάλο φαγοπότι. Και άντε να το ξεπεράσουμε αυτό γιατί δεν αφορά την ουσία... Ποιος θα τα διδάξει αυτά τα βιβλία; πόσοι από τους φιλολόγους πραγματικά αγαπούν τη λογοτεχνία και είναι σε θέση να οδηγήσουν τα παιδιά στον κόσμο της; Πόσοι μιλούν ακόμη για "το τι θέλει να πει ο ποιητής" και υπαγορεύουν στα παιδιά αναλύσεις από τα βοηθήματα; Πολλοί. Θα ήταν πιο εφικτό να ξεκινήσει η προσπάθεια με την αναβάθμιση των σχολικών βιβλιοθηκών που σήμερα υπολειτουργούν και δημιουργούν απλώς θέσεις για όσους θέλουν να αποφύγουν την αίθουσα. ...να αρχίσει με λέσχες ανάγνωσης, με ένταξη της ανάγνωσης του ολόκληρου (ναι, το αυτονόητο) βιβλίου στο μάθημα, με μια βιβλιοπαρουσίαση στην τάξη...
...
Είχε ξαναγίνει παλαιότερα μια τέτοια προσπάθεια και δεν ξέρω γιατί δεν συνέχισε η εφαρμογή της. Θυμάμαι όταν ήμουν στην τρίτη η τετάρτη δημοτικού, είχαμε διδαχτεί αντί αναγνωστικού, τα Ψηλά Βουνά του Ζ. Παπαντωνίου. Αλήθεια το θυμάται κανένας άλλος αυτό; τι είχε γίνει τότε και γιατί το σταμάτησαν;
Καλή σχολική χρονιά - σήμερα με τα πρωτοβρόχια - όλο παιδικές αναμνήσεις η μέρα : )
Πράγματι, αφηγήτρια, η διαπλοκή είναι τόσο εκτεταμένη που όποια καινοτομία και να γίνει κάποιοι θα βρουν τρόπο να επωφεληθούν και η διδακτική ανεπάρκεια πολλών από μας επίσης θα ακυρώσει και το πιο θετικό μέτρο, αλλά ακόμα κι αν πάρουμε τη δυσμενέστερη εκδοχή του χειρότερου φιλολόγου, του επικρατέστερου στον εκδοτικό ανταγωνισμό, βιβλίου, πάλι τα παιδιά θα έχουν 6 βιβλία λογοτεχνικά στο γραφείο τους και μπορεί κάποιο κάποτε να τους γνέψει για μια πιο στενή επαφή.
Καλή σου χρονιά επίσης, συνάδελφε!
Καλησπέρα σε όλους. Αργησα λίγο, αλλά δικαιολογούμε λόγω διαφοράς ώρας!
Νομίζω πως ένα από αυτά που πάσχει η Ελλάδα είναι η έλλειψη συγκεκριμένων προτάσεων επειδή οι περισσοτεροι πολιτικοί φοβούνται αυτό που ονομάζουνε "πολιτικό κόστος". Το ότι παραγνωρίσουν το "πολιτικό κόστος" όταν δεν καταθλετουν προτάσεις το προσπερνάω.
Είναι ανάγκη να διατυπώνονται προτάσεις τουλάχιτον από ανθρωπους σαν τον Παπανδρεόυ που έχει βιώματα και από άλλες χώρες. Το ότι μιλάει καλύτερα αγγλικά από ελληνικά και το ότι το πρώτο του βιβλίο μεταφράστηκε στα ελληνικά από τα αγγλικά (όπως είπε ο Θερσίτης) δεν μειώνει τη πρόταση του. Δεν μπορώ να διατυπώσω άποψη στο θέμα γιατί δεν είναι της ειδικότητας μου. Ωστόσο αν έτσι συμβαίνει αλλού και έχει πετύχει μπορεί να δοκιμαστεί και στην Ελλάδα.
Αυτό που έγραψε η Αφηγητρια για τα "Ψηλά Βουνα" το θυμάμαι και εγώ. Το κάναμε και εμείς στο δημοτικό και πιστεύω ότι ήταν πολυ καλή λύση. Τουλάχιστον και αυτοί οι μαθητές που δεν διαβάζανε με την παρένεση των γονιών τους ληρθαν σε επαφή με λογοτεχνικά βιβλία.
Καλό βράδυ!
ndn, ναπολιτάνε απ'το βορρά, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Γενικά, το απλό και συγκεκριμένο κοστίζει πολύ ακριβά στην πολιτική, ενώ τα πολύπλοκα, ασαφή και σχοινοτενή σχέδια που μας ξεφουρνίζουν κάθε τόσο, είναι πάμφθηνα, αφού κανείς δεν αξιώνει την εφαρμογή τους, ούτε τα θυμάται καν!
Post a Comment