Ιστορία μου αμαρτία μου, λάθη μας μεγάλα

Διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στην Καθημερινή, με τίτλο "Ο εμφύλιος δεν είναι στα sos" του Νίκου Γ. Ξυδάκη.
Για άλλη μια φορά "απόλαυσα" την έκπληξη ενός ανυποψίαστου πολίτη, που με την ιδιότητα του έγκυρου σχολιαστή, ανακάλυψε έντρομος πως ούτε οι αριστούχοι φοιτητές που προέρχονται από καλά ιδιωτικά σχολεία δεν έχουν ιδέα από ιστορία.
Επιτέλους, σκέφτομαι κάθε φορά που διαβάζω παρόμοια άρθρα, μας πιάσανε! Επιτέλους πήραν είδηση πόσο σκοτάδι ρίχνουμε στα μυαλά των παιδιών, υποχρεώνοντάς τα σε ατελείωτη αποστήθιση ατελείωτων λεπτομερειών μιας ιστορικής υποπεριόδου ή μιας ιστορικής θεματικής μελέτης. Και βασανίζονται τα κακόμοιρα στην Γ' λυκείου να μάθουν απέξω όλες τις φριχτές λεπτομέρειες της εξέλιξης των πολιτικών κομμάτων, χωρίς να ξέρουν καν τι είναι οι βαλκανικοί πόλεμοι ή ποιοι πολεμήσανε στον Α' παγκόσμιο. Κι όταν ρωτάω εγώ έτσι ακαδημαϊκά: "Μα δε διδαχθήκατε βρε παιδιά νεότερη ιστορία στην Γ΄γυμνασίου;" ακούω το γνωστό: "Μα, φθάσαμε μέχρι τον Καποδίστρια" ή "Δεν θυμόμαστε τίποτε από αυτή την ιστορία." Κι ενώ εσύ έχεις να βγάλεις τη ρημάδα την ύλη, αυτά ξαφνικά απορούν και αναρωτιούνται για τούτο και για κείνο κι έχουν όρεξη να μάθουν, τώρα που όσο ποτέ είναι αναγκαίο να ξέρουν μόνο 100 συγκεκριμένες σελίδες!
Σου 'ρχεται να σύρεις μοιρολόι βαρύ κι ασήκωτο πάνω από την ταφόπλακα της ιστορικής γνώσης και κάθε "αδοκήτως απωλεσθείσης" γνώσης συλλήβδην.
Πώς τα έχουμε καταφέρει έτσι εμείς των θεωρητικών σπουδών;
Μιλάμε για υποτίμηση των ανθρωπιστικών γραμμάτων, του πνευματικού πολιτισμού και για κυριαρχία της τεχνολογίας και της χρησιμοθηρικής γνώσης, υποπτευόμαστε παντού συνωμοσίες και δακτύλους αντιδραστικούς και ξεχνάμε πως ό τι και να λέει το ρημάδι το αναλυτικό στην τάξη μας μέχρι τη Β΄λυκείου ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΚΟΥΜΑΝΤΟ, χωρίς επιθεωρητές, χωρίς μπαμπούλες και χωρίς χωροφύλακες. Κι όμως, καταδεχόμαστε να φεύγουν τα παιδιά από το γυμνάσιο, έχοντας φτάσει μέχρι τον Καποδίστρια, "γιατί δεν προλάβαμε...δεν αφομοίωναν οι μαθητές...ήταν και κακό το βιβλίο..."
Ε, βέβαια, πού να προλάβουμε, όταν επιμένουμε σε όλες τις λεπτομέρειες, όταν δεν τολμάμε να πετάξουμε τα περιττά και να κατασταλάξουμε σε 5 ουσιώδη πράγματα που θέλουμε να ξέρει ένας απόφοιτος υποχρεωτικής εκπαίδευσης, για να μη θεωρείται ανιστόρητος. Πόσο μάλλον όταν δεν κατανοούμε ότι η ιστορία είναι δυνάμει το πιο ενδιαφέρον φιλολογικό μάθημα για ανήσυχους εφήβους, αρκεί να τσιγκλήσουμε λίγο τις απορίες και τις περιέργειές τους και μετά να τους αμολήσουμε σαν καλά λαγωνικά πίσω από το κυνήγι της φευγάτης και άπιαστης ιστορικής αλήθειας.
Και επιπλέον, όταν δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο αναχρονιστικό είναι να κάνουμε διάλεξη- αναμάσημα του βιβλίου, να περιοριζόμαστε στον πίνακα και στην κιμωλία, όταν άλλοι χρησιμοποιούν, εδώ και χρόνια, ομαδοσυνεργατικές μεθόδους, υπολογιστές, ευρηματικές ιστορικές προσεγγίσεις (πχ οικογενειακή ιστορία), ιστορικές ταινίες, επισκέψεις σε ιστορικούς χώρους και μουσεία, ιστορικά μυθιστορήματα.
Ναι, είναι δύσκολο, δεν έχουμε λεφτά, χρόνο, φταίει κι ο καπιταλισμός και η μαύρη αντίδραση και ο κακός μας ο καιρός, αλλά ας κάνουμε κάτι, μόνο ένα πράγμα τη χρονιά, ας κάνουμε έστω αυτό το...ξεσκαρτάρισμα, παραιτούμενοι από το σχολαστικισμό και τον μαξιμαλισμό μας, και εστιάζοντας σ' αυτά που θέλουμε να ξέρει ένας μαθητής τελειώνοντας την υποχρεωτική εκπαίδευση.
Να πχ, τι έδωσα πέρυσι ως τελικό επαναληπτικό τεστ στους μαθητές μου, με την προτροπή να απαντήσουν εντελώς αδιάβαστοι, για να δούμε τι τους έμεινε, όταν ξέχασαν αυτά που διδάχθηκαν:
"Πλατεία Συντάγματος και οδός 3ης Σεπτεμβρίου, σε ποιο γεγονός οφείλουν την ονομασία τους;",
"Πες μου τρία πράγματα σημαντικά για τη ζωή σου που τα οφείλεις στη Γαλλική επανάσταση."
"Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου ή Χαρίλαος Τρικούπης. Γιατί;"
"Δίπλα μας είναι το Γουδί. Γυρίζεις πίσω με τη μηχανή του χρόνου στον Δεκαπενταύγουστο του 1909. Τι βλέπεις; Τι ακούς; Ένα μήνα μετά στο Πεδίο του Άρεως;"
"Πότε είναι η εθνική γιορτή των Γάλλων και τι έγινε αυτή τη μέρα;"
"Όταν ακούς βιομηχανική επανάσταση, ποιος αιώνας σου έρχεται στο μυαλό, ποια επιτεύγματά της άλλαξαν τον κόσμο και ποια οικονομική θεωρία γεννιέται απ' αυτήν;"

Προς αποφυγή παρεξηγήσεως, έχω υποπέσει, κατά καιρούς, σε ΟΛΑ αυτά τα λάθη που στηλιτεύω, και θα μπορούσε η ανάρτηση αυτή να έχει τίτλο "Αμαρτίες εξομολογημένες"

(Το τραγούδι αφιερωμένο στα παιδιά που πληρώνουν τις αμαρτίες μας)