Χασάπη, διάλογο!!!!

Για άλλη μια φορά η εκπαίδευση ζει μέρες διαλόγου. Πόσοι διάλογοι πέρασαν από τη ζωή της τα τελευταία 30 χρόνια; Από εκείνον τον περίφημο του Τρίτση, στον οποίο συμμετείχαν και μαθητές, μέχρι τον σημερινό του Σπηλιωτόπουλου, έχουν μεσολαβήσει ισόποσοι διάλογοι με τους εκάστοτε υπουργούς παιδείας και τις εκπαιδευτικές κινητοποιήσεις. Όλοι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, την άρνηση της ΟΛΜΕ και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που είτε αρνιόνταν από την αρχή τη συμμετοχή τους είτε αποχωρούσαν νωρίς είτε προέβαλλαν αδιαπραγμάτευτες θέσεις και στη συνέχεια κατήγγελλαν την αδιαλλαξία των κυβερνώντων.
Και η εκπαίδευση κάθε χρόνο βαίνει όλο και φθίνουσα σε αξιοπιστία, ποιότητα, αποτελεσματικότητα, ελκυστικότητα. Οι μαθητές πια μετέρχονται παντός μέσου, για να αποφύγουν το σχολείο, οι φοιτητές το πανεπιστήμιο, και φθάνουν να πηγαίνουν μόνο να δίνουν εξετάσεις σε αδίδακτη ύλη.
Ο ματαιωμένος διάλογος, λοιπόν, γίνεται το δημοκρατικό άλλοθι των κυβερνήσεων, οι οποίες ως άλλοι απορριφθέντες μνηστήρες, προχωρούν πλέον σε μοναχικούς δρόμους χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής, που προορίζεται να μην εφαρμοστεί ποτέ.
Από την άλλη, γίνεται το πρόσχημα για το συνδικαλιστικό κίνημα να υψώσει τη σημαία: "Δεν μου ικανοποιούν τα αιτήματα" και να προχωρήσει σε απεργιακές κινητοποιήσεις, που έχουν όλο και μικρότερη συμμετοχή.
Συμπέρασμα δικό μου, μιας εκπαιδευτικού χωρίς περγαμηνές και γαλόνια; Κανείς δεν θέλει στ' αλήθεια να αλλάξει ΤΙΠΟΤΑ. Κανένας δεν καίγεται από τα χάλια της παιδείας. Κανένας δεν ντρέπεται τους νέους που χάνουν τη χαρά της γνώσης μέσα σε σχολεία- εξεταστήρια, τους γονείς που πληρώνουν με αίμα τις ελλείψεις, αφού από την πρώτη δημοτικού χρειάζονται "εξωτερικές" ενισχύσεις για να μάθουν ακόμα και ανάγνωση- γραφή σε ένα παιδί που "δεν παίρνει τα γράμματα". Κανένας δεν ακούει την αγωνία των καλών δασκάλων που προσπαθούν να κρατήσουν όρθιο το σχολείο με πενιχρά ή ανύπαρκτα μέσα και μόνο με τη φλόγα της ψυχής τους.
Με ποιο δικαίωμα, κύριοι της ΟΛΜΕ, αρνείστε να συζητήσετε, όχι μόνο με μια εκλεγμένη δημοκρατικά κυβέρνηση, αλλά και με τον ίδιο το διάολο, προκειμένου να βγει έστω κι ένα μικρό όφελος, μια ελάχιστη πρόοδος γι' αυτό το ταλαίπωρο εκπαιδευτικό σύστημα που μας ταΐζει όλους;
Με ποιο δικαίωμα χρόνια τώρα βάζετε όλα τα αυγά σε ένα καλάθι και ζητάτε ή όλα ή τίποτα; Ζητήστε και να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα, για να καταδεχθείτε να συζητήσετε, ικανούς σας έχω!
Από πού συμπεραίνετε ότι έχετε όλα τα δίκια με το μέρος σας και αν πραγματοποιηθούν τα αιτήματά σας, αύριο τα σχολεία θα παρέχουν ουσιαστική παιδεία; Ποιος σας είπε ότι ακόμα κι αν διπλασιασθεί η χρηματοδότηση, με δεδομένο το υπάρχον πλαίσιο δεν θα πάνε πάλι χαμένα τα λεφτά και δεν θα χρειάζονται πάλι οι οικογένειες φροντιστήριο από το δημοτικό; Δεν είστε υποχρεωμένοι να προτείνετε λύσεις που θα εμπεριέχουν και τη δική σας παραίτηση από κεκτημένα που υποβαθμίζουν την παιδεία; Όλα τα στραβά ψωμιά στην εκπαίδευση τα φτιάχνουν οι κυβερνήσεις, ο καπιταλισμός και ο κακός μας ο καιρός;
Γίνεται πχ να αυξηθεί ο μισθός του εκπαιδευτικού σε επίπεδα Ευρώπης, αν δεν μάθουμε τι απαιτεί το ευρωπαϊκό σύστημα από τον εκπαιδευτικό; Χρόνια ολόκληρα κάθεστε σ' αυτές τις βολικές καρεκλίτσες, κάντε και καμιά έρευνα άλλων συστημάτων, μιλήστε με άλλες ομοσπονδίες, μεταβείτε σε σχολεία αναπτυγμένων εκπαιδευτικά χωρών, διαμορφώστε ολοκληρωμένες, εφαρμόσιμες, τεχνοκρατικά ελεγμένες, προτάσεις και αναγκάστε τους όλους, κυβερνήσεις, κόμματα, λαό να υποκλιθούν στον επιστημονικό σας λόγο. Όχι όπως τώρα, που όταν ανοίγετε το στόμα σας ντρεπόμαστε να σας ακούσουμε: ξύλινη γλώσσα, αοριστίες, συνθήματα, αγκύλωση.
Ακόμα κι αν ο διάλογος είναι προσχηματικός, παγίδα, όργανο του εξαποδώ, μπείτε σ' αυτόν, μιλήστε, διαπραγματευθείτε, σαν πολιτισμένοι άνθρωποι, σαν δάσκαλοι που διδάσκουν πως μόνο μέσο επίλυσης προβλημάτων για κοινωνίες, άτομα και ανθρωπότητα είναι αυτός ο δόλιος ο διάλογος.
Αν η κυβέρνηση είναι η αδιάλλακτη, θα αποδειχθεί στην πράξη κι όχι στα λόγια, τα προκατειλημμένα λόγια.
Κι από κει και πέρα ως κοινωνία και ως πολίτες, θα πράξουμε κατά συνείδηση.

Αγαπητοί κυβερνώντες, υπουργέ μας, δάσκαλε Μπαμπινιώτη, δεν ξέρω πολλά λατινικά, αλλά tabula rasa, μάλλον δεν πάει να πει συζητώ για το σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια, σαν να ήταν πανάκεια για όλους τους πόνους της εκπαίδευσης. Ο καρκίνος απ΄όσο ξέρω με ασπιρίνες δεν γιατρεύεται. Μήπως, δάσκαλε, να συζητήσουμε για το πριν φτάσουν όλοι οι μαθητές να συνωστίζονται στην πόρτα των ΑΕΙ, ημιμαθείς, καθημαγμένοι μορφωτικά, εξοντωμένοι σωματικά και ψυχικά, απελπισμένοι κοινωνικά;
Τι σημασία έχει πώς και πού θα περάσει ένα τέτοιο παιδί, που έχει αφήσει μαζί με τα παζλ του και τις δακτυλομπογιές την αγάπη και τη δίψα για γνώση; Τι θα το κάνεις, δάσκαλε, αυτό το παιδί στη φιλοσοφική, που θα ψάχνει τα sos στον Αριστοφάνη και στην ιστορία; Πώς θα μαγέψει έναν μαθητή αυτός που δεν μαγεύθηκε ποτέ στο σχολείο από ένα στίχο του Ελύτη, χωρίς να αγωνιά για το αν είναι sos στις εξετάσεις;
Αγαπητέ υπουργέ, σε έναν τόσο εκλεπτυσμένο πολιτικό δεν θέλω να πω την κακόηχη παροιμία: "με τις...δεν βάφονται αυγά", αλλά πόσο άγραφη πρέπει να είναι η πλάκα, για να μην γνωρίζει ότι επιμόρφωση χωρίς λεφτά δεν γίνεται, όπως κι οτιδήποτε άλλο κι ότι δεν μπορείτε να στηρίξετε ρήξεις με κεκτημένα, χωρίς να προσφέρετε αντίτιμο;
Πόσες φορές πρέπει να δούμε πια να ναυαγεί ένας διάλογος, για να αντιληφθείτε όλοι ότι μόνο ΜΑΖΙ μπορείτε να κάνετε κάτι για την πολύπαθη παιδεία;
Κι ότι καλή και η επικοινωνιακή τακτική- εγώ τη θεωρώ ουσιαστική την κίνηση να πάτε στα γραφεία της ΟΛΜΕ- αλλά πρέπει να συνοδεύεται κι από ανάλογες κινήσεις στο τραπέζι του διαλόγου.
Κύριοι του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ, ΔΕΝ ΘΕΛΩ να περιμένω να γίνετε κυβέρνηση ή συγκυβέρνηση, για να δω ένα άσπρο...δευτερόλεπτο στην παιδεία, άσε που δεν πιστεύω ότι αν δεν μάθετε να κάνετε διάλογο όταν είστε αντιπολίτευση, θα πιστεύει κανείς ότι μπορείτε, όταν γίνετε κυβέρνηση!

Δυο ταινίες, δυο ματιές μέσα στις σχολικές αίθουσες.

Φέτος ξαφνικά γίναμε της μόδας. Ο κινηματογράφος ασχολήθηκε μαζί μας και δεν έχασε. Δυο από τις πιο εμπορικές και συγχρόνως πιο αξιόλογες ταινίες της σεζόν είχαν θέμα τους το σχολείο. Η μία ήταν η γαλλική "Ανάμεσα στους Τοίχους"




και η άλλη το γερμανικό "Κύμα".





Και οι δύο αναφέρονται σε σύγχρονα σχολεία δυο ευρωπαϊκών χωρών και οι δύο βασίστηκαν σε βιβλία που αφηγούνται αληθινά γεγονότα της σχολικής ζωής. Σύγχρονες, ρεαλιστικές, χωρίς ίχνος ωραιοποίησης και ρομαντισμού, χωρίς διάθεση ηθικοπλαστική ή καταγγελτική. Δυο τολμηρές ματιές, εξαιρετικά διαφωτιστικές γι' αυτό που είναι το σχολείο σήμερα. Μέχρι εδώ οι ομοιότητες. Από δω και πέρα οι διαφορές είναι ουσιώδεις.

Το Ανάμεσα στους τοίχους αρκείται στη σχεδόν ντοκυμαντερίστικη καταγραφή των όσων συμβαίνουν σε ένα γαλλικό λύκειο μιας υποβαθμισμένης συνοικίας του Παρισιού. Καταγράφει τα αδιέξοδα στις σχέσεις μαθητών- καθηγητών, τον καλά κρυμμένο ρατσισμό πίσω από τη δημοκρατικότητα και την ευγένεια, την υπερβολική δημοκρατικότητα που επιτρέπει στους μαθητές, από τη μια, να παρευρίσκονται στην παιδαγωγική συνεδρίαση και να χασκογελούν χωρίς να τους κάνει κανείς παρατήρηση, κι από την άλλη, να διώχνονται από το σχολείο για πολύ λιγότερο σοβαρούς λόγους από αυτούς που θα περίμενε κανείς από ένα τόσο "δημοκρατικό" σχολείο. Επίσης, διαγράφονται ευκρινέστατα τα προβλήματα από την αναμέτρηση της κυρίαρχης γαλλικής κουλτούρας με εκείνες των μαθητών μεταναστών και η αδυναμία και των πιο δημοκρατικών δασκάλων να καταλάβουν τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των μαθητών τους, το διαφορετικό κώδικα αξιών τους, ακόμα και σε γλωσσικό επίπεδο. Κυρίως όμως, αυτό που μου έμεινε, αυτό που με έπιασε από τα μούτρα από την πρώτη σκηνή, ήταν το κλίμα μεταξύ καθηγητή και μαθητών. Ένας καθηγητής αξιόλογος, δημοκρατικός, με πραγματικό ενδιαφέρον για τα παιδιά κι όμως...ήταν τόσο αμυντικός, τόσο φοβισμένος απέναντι τους και τα παιδιά τόσο επιθετικά και καχύποπτα προς αυτόν, που είπα μέσα μου "αν ήταν έτσι εδώ, δεν θα είχα μείνει μέρα σ' αυτή τη δουλειά" Συνεχώς ένιωθα ότι ήταν δυο αντίπαλα στρατόπεδα και οι μάχες που δίνονταν για το ποιος θα επικρατήσει ήταν καθημερινές και...αιματηρές. Ακόμα κι όταν γίνονταν καλό μάθημα, αποκαθιστούσαν την επικοινωνία, βοηθούσαν οι καθηγητές τα παιδιά ή κατανοούσαν τα προβλήματά τους, ο φόβος παραμόνευε στο γραφείο και η καχυποψία στην τάξη.
Λες και...ήταν οι αιώνιοι αντίπαλοι, λες και ήταν οι μεν για τους δε το αναγκαίο κακό για να εξασφαλίσουν το μισθό και τη θέση ή ένα απολυτήριο και μια δουλειά.
Ελπίζω να μη γίνουμε ποτέ έτσι, όσο χάλια και να είναι το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Ελπίζω να παραμείνουμε πάντα στην ίδια όχθη εμείς και οι μαθητές μας και...ελπίζω να μην ισχύει ήδη αυτό και δεν το έχω πάρει χαμπάρι!
Πάμε τώρα στην πολύ καλύτερη, κατ' εμέ, δεύτερη ταινία, στο Κύμα.
Εδώ έχουμε μυθοπλασία, όχι απλή καταγραφή. Ένας καθηγητής πολιτικών επιστημών αναλαμβάνει να διδάξει το φαινόμενο του ολοκληρωτισμού και βρίσκει έναν τρόπο να το κάνει αυτό βίωμα για τους μαθητές. Τους οργανώνει με φασιστικό τρόπο. Σιγά σιγά και έξυπνα τους μυεί στις κρυφές "χάρες" του ολοκληρωτισμού, για να τους δείξει πόσο εύκολο είναι και σήμερα να ανθίσει το δηλητηριώδες άνθος του σε μια δημοκρατική κοινωνία, στις συνειδήσεις ανθρώπων κάθε άλλο παρά μεγαλωμένων μ' αυτές τις αρχές. Τα παιδιά "τσιμπάνε", "τσιμπάει" κι ο καθηγητής και η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχό του. Η συνέχεια επί της οθόνης...
Εδώ το ευρωπαϊκό σχολείο έχει ορισμένα ζηλευτά χαρακτηριστικά: χώρους, μέσα, οργάνωση, ελευθερία σχεδιασμού της διδασκαλίας, έμπνευση, κέφι, χαρά της γνώσης, ωραίες σχέσεις καθηγητών μαθητών. Ναι, ναι, παρά το πείραμα. Το πείραμα και τα ολέθρια αποτελέσματά του δεν μπορούν να κρύψουν την ποιότητα της παιδείας. Το δημιουργικό άνεμο που πνέει στη σχολική αίθουσα και το αντίπαλο δέος: τον καθηγητή που κοιμίζει τα παιδιά, ακόμα κι όταν έχει να διδάξει το δημοφιλές μάθημα της αναρχίας. Κι ακόμη το άγρυπνο μάτι της διοίκησης που παρακολουθεί από κοντά τα τεκταινόμενα, αν και αδυνατεί να τα ελέγξει. Μου έμεινε αξέχαστο όμως το πρώτο πράγμα που έκανε ο καθηγητής για να βάλει τους μαθητές στη λογική του ολοκληρωτισμού: Άλλαξε τη διάταξη των θρανίων! Από τραπέζια εργασίας, με τους μαθητές να βλέπουν ο ένας τον άλλον, τους έβαλε να κάθονται με μέτωπο προς τον καθηγητή. Καλή ώρα όπως στα δικά μας σχολεία...(Τα σχόλια δικά σας.)

Και οι δυο ταινίες πάντως στρέφουν το φακό επιτέλους μέσα στις σχολικές αίθουσες. Καιρός ήτανε. Χρειαζόμαστε λίγο φως εκεί μέσα, έστω κι αν δεν είναι της γνώσης, αλλά της δημοσιότητας. Αφού δεν είμαστε θέμα εκεί που πρέπει, ας γίνουμε τουλάχιστον θέαμα στο καλό σινεμά.

Ένα ποίημα για ένα γάτο.

Να, που αυτός ο τυφλός ποιητής ξέρει πολλά και για γάτους:

Σ' ΕΝΑ ΓΑΤΟ

ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ

Είσαι πολύ πιο σιωπηλός απ' τους καθρέφτες
και πιο κρυφός από την πολυκύμαντη αυγή
είσαι κείνος ο πάνθηρας που μόνο από μακριά,
κάτω απ' το φεγγαρόφωτο, μας επιτρέπει να κοιτάζουμε η μοίρα.
Μάταια σε ψάχνουμε μες στους ανεξιχνίαστους
μηχανισμούς κάποιου θεϊκού νόμου
πιο απόμακρος κι από το δειλινό ή απ' το Γάγγη
εσύ κρατάς το μυστικό κλειδί της μοναξιάς.
Η ράχη σου αφήνεται στο ανάλαφρο
του χεριού μου το χάδι. Αιώνες τώρα
που πια έχουν γίνει λησμονιά, αφήνεις μόνο
στο χέρι το δισταχτικό να σ' αγαπά.
Ζεις σε αλλιώτικους καιρούς. Εξουσιάζεις
έναν κόσμο κατάκλειστο, όπως του ονείρου.

Χρόνια πολλά, φίλε

Στο θερσίτη μας, που γιορτάζει σήμερα:
Να έχει πάντα τόση ζεστασιά μέσα του και γύρω του:



τόση αγάπη αφοσιωμένη:



τόση ομορφιά σαν τις πρώτες πρώτες ανεμώνες του χειμώνα που του μάζεψα:




και τόση γλύκα σαν την πίτα μου που του τη φυλάω για κέρασμα, μόλις συναντηθούμε...

Σηκώνω το γάντι

Ήταν να μη ρίξει το γάντι ο vagnes. Μετά πήγα κι έπεσα πάνω σ' ένα ποίημα. Ήταν μετωπική. Τώρα αστεράκια, μπουμ μπαμ, κρασ κρουσ. Πώς να βγεις ακέραιος από τέτοια συνάντηση; Μα, λορελάη, υπάρχουν ποιήματα που μας την έχουν στημένη; Αυτό πόσα χρόνια με παραφύλαγε; Και τώρα που είμαι σαν ισοπεδωμένο καρτούν, τι γίνεται;

ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ

ΟΡΙΑ

Υπάρχει κάποιος στίχος του Βερλέν που δεν θα ξαναθυμηθώ.
Υπάρχει κάποιος δρόμος εδώ κοντά που είναι κιόλας απαγορευμένος για τα βήματά μου,
υπάρχει ένας καθρέφτης που κοιτάχτηκα για τελευταία φορά,
υπάρχει κάποια πόρτα που έχω κλείσει ως τη συντέλεια του κόσμου.
Ανάμεσα στα βιβλία της βιβλιοθήκης μου (τα βλέπω εδώ μπροστά μου)
υπάρχει κάποιο που δεν θα ξανανοίξω πια.
Τούτο το καλοκαίρι κλείνω τα πενήντα.
Ο θάνατος ασταμάτητα με ροκανίζει.

Μέρες του '91 στην Άνδρο

9-1-1991
Δεκαοκτώ χρόνια!
Ο καθηγητής Τεμπονέρας πέφτει νεκρός από το σιδηρολοστό παρακρατικού τραμπούκου. Κι όμως, δεν συνέβησαν αυτά στο μετεμφυλιοπολεμικό κράτος, ούτε καν στη χούντα. Ζούσαμε, υποτίθεται, μέρες ισχυρής και αδιαφιλονίκητης δημοκρατικής ομαλότητας. Από πού βγήκαν λοιπόν εκείνα τα ζόμπι με τους σιδηρολοστούς, πώς και νεκραναστήθηκε το τέρας του φασισμού μέσα σε μια μαθητική διαμαρτυρία;
Τότε βρισκόμουν στο νησί μου και μάλιστα την περίοδο εκείνη ήμουν αναπληρώτρια διευθύντρια, για μικρό διάστημα. Είχαν προηγηθεί οι νόμοι του Κοντογιαννόπουλου. Μια "επανίδρυση" του συντηρητισμού στην εκπαίδευση. Πόιντ σύστεμ διαγωγής, έλεγχος, "ευπρεπής" ενδυμασία, έμφαση στο ελληνοχριστιανικό ιδεώδες. Η παλιά καλή δεξιά χωρίς μακιγιάζ. (Κι όμως βρήκε πολιτική στέγη στο ΠΑΣΟΚ αυτός ο άνθρωπος!)
Η ΟΛΜΕ είχε λουφάξει, η ΔΟΕ τα ίδια, φύλλο δεν κουνιόντανε, και τότε... βγήκαν μπροστά τα σοκολατόπαιδα. Αυτά που τα θεωρούσαν όλοι εκφυλισμένη γενιά, αλλοτριωμένα από τη διαφήμιση, τυφλά από την πολύωρη τηλεθέαση, μαλθακά και αδιάφορα.
Κατέλαβαν τα σχολεία, όχι όπως τώρα από συνήθεια και λούφα. Κλείστηκαν μέσα κι απέξω τα θηρία. Δεν πήγαιναν σπίτι να φάνε, ούτε στο φροντιστήριο και στο μπαράκι το βράδυ. Κοιμούνταν εκεί μέσα στο κρύο, πολιορκημένα από ανήσυχους ή εξαγριωμένους γονείς και διάφορους "παράγοντες" αρμόδιους και λιγότερο αρμόδιους. Δεν δίσταζαν να αντιπαρατίθενται με επιχειρήματα στις προσπάθειες πειθαναγκασμού των υπεύθυνων φορέων. Θυμάμαι μια τέτοια συνέλευση. Καθηγητές, γονείς, προϊστάμενος, αρχές κι αυτά στη μέση. Δεν ψάρωσαν. Μικρά παιδιά ύψωσαν ανάστημα και άρθρωσαν λόγο ουσιαστικό. Θυμάμαι το δεσποινάκι, μια σταλιά κοριτσάκι σε μικρή τάξη του γυμνασίου: "Τι θέλετε, κύριε, να μας κάνετε να κάνουμε καλές πράξεις, για να μας βάζετε βαθμούς; Να αφήνω κάπου κρυφά ένα πορτοφόλι και μετά να το βρίσκω και να το παραδίνω, για να μου σβήνετε τις ποινές;" Κι ακόμα δεν θα ξεχάσω ποτέ πως περνώντας από την κλεισμένη με αλυσίδες κεντρική είσοδο του σχολείου, τα βλέπω πάνω στα κάγκελα και τους δείχνω την παλάμη μου. "Κυρία, γιατί μας μουτζώνετε;" "Δεν σας μουτζώνω, θέλω πέντε εκθέσεις από τα θέματα που σας έχω δώσει." "Μα..." "Κάθεστε που κάθεστε εκεί μέσα, κάντε και καμιά δουλειά." Όλοι τις έφεραν! Και παρέδωσαν ένα σχολείο που έλαμπε, σφουγγαρισμένο με χλωρίνη, μέσα έξω, χωρίς την παραμικρή ζημιά.
Και μετά ήρθαν οι διακοπές των χριστουγέννων.
Λίγο πριν ανοίξουν τα σχολεία, μας κάλεσαν τους διευθυντές στη Χώρα για σύσκεψη. Ευτυχώς, προϊστάμενος ήταν ένας παλιός μου καθηγητής και διευθυντής, με ανθρωπιά και ενδιαφέρον για τα παιδιά, αλλά κυρίως νηφάλιος και διαλλακτικός.
Στη σύσκεψη μας ζητήθηκε να ανακαταλάβουμε τα σχολεία. Να πάμε να τα ανοίξουμε συγκρουόμενοι με τους καταληψίες! "Τι λέτε; Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο, θα χυθεί αίμα!" Το είχα πει η μάντης κακών. Και γυρίζει ένα φασιστόμουτρο και λέει με ύφος "σε πιάσαμε τώρα": "Αυτό που είπε η κυρία τάδε να το διαβιβάσετε στη Διεύθυνση"
Αυτοί οι μικρόνοες προκάλεσαν εκείνη τη δολοφονία. Είναι οι ηθικοί αυτουργοί, γιατί εκτέλεσαν διαταγές που αντιστρατεύονταν τον παιδαγωγικό τους ρόλο και την κοινή λογική. Τι να έκαναν; Αυτό που έκανε ο δικός μας προϊστάμενος. Στάθηκε μπροστά στους ροπαλοφόρους που ήθελαν να ανακαταλάβουν το σχολείο και τους είπε: "Πρέπει να αρχίσετε από μένα!"
Γιάννη Αθανασίου, δάσκαλε, να είσαι καλά! Σε αφανείς ήρωες σαν κι εσένα οφείλουμε το ότι δεν είχαμε πολύ περισσότερους Τεμπονέρες.

Το παλιό σχολείο στην Αγιά Μαρίνα της Άνδρου

Απροσδόκητο πρωτοχρονιάτικο δώρο αυτή η παλιά φωτογραφία. Γράφει πίσω 1939 , ίσως όμως είναι λίγο νεότερη, με βάση την ηλικία μιας εικονιζόμενης μαθήτριας (της μάνας μου), που γεννημένη το '35 πρέπει λογικά να ήταν περισσότερο από 4 χρονών.
Τα παιδιά που εικονίζονται είναι τώρα παππούδες και γιαγιάδες, όσα ζουν βέβαια.
Το χωριό είναι η Αγία Μαρίνα Κορθίου, που το μονοθέσιο σχολείο της συγκέντρωνε και παιδιά γειτονικών χωριών.
Ψάχνω αυτά τα πρόσωπα. Προσπαθώ να μαντέψω. Πολύ δύσκολο. Πώς να μεριάσεις τόση φθορά, τόσα χρόνια, τόσα βάσανα. Πώς να ξαναπλάσεις απ' τα γεροντικά πρόσωπα αυτά τα αρυτίδωτα, αμέριμνα μουτράκια; Είναι όλα γνώριμα. Τα χαρακτηριστικά τους διασώθηκαν σε παιδιά, εγγόνια, ανίψια Μια τράπεζα γενετικού υλικού με αυστηρούς τοπικούς προσδιορισμούς. Η λαογραφία των προσώπων. Τα πρόσωπα των ανθρώπων του νησιού μου. Το αυθεντικό πρόσωπο του τόπου μου.
Τι ξέρουν αυτά τα λιανά πλάσματα με τα γυμνά πόδια για τη ζωή που τα περιμένει; Ξέρουν άραγε πόσο αυτό το σχολείο που τα παίδευε, τα γράμματα που ποτέ δεν τα 'έμαθαν καλά, το ξύλο της δασκάλας το αλύπητο, ήταν τα "καλά τους χρόνια"; Τότε που δεν είχε έρθει ακόμα ο πόλεμος, η κατοχή, η πείνα; Τότε που δεν είχαν μπαρκάρει ακόμα τα αγόρια στα βαπόρια, τα κορίτσια δεν τα είχαν πάρει υπηρέτριες στην Αθήνα; Να το ξέρουν ότι εκεί στα θρανία θα είναι οι μόνες τους ξεκούραστες στιγμές από τη σκληρή δουλειά στα χωράφια και στο σπίτι;
Προσπαθώ να τους ταιριάξω χαρές. Έρωτες, γάμους, γέννες, πανηγύρια, γιορτές. Θολώνει η εικόνα, δεν βοηθάει. Ξέρω πολλές ιστορίες ανεκπλήρωτων ερώτων: "πήρε άλλη για την προίκα", "τη χάλασε και την άφησε", "έφερε το γαμπρό από την Αθήνα η υπηρετριούλα, αλλά είδε τη φτώχεια της μεγάλης οικογένειας κι όπου φύγει φύγει", "τον πήρε γιατί δεν την ήθελε άλλος και ανέλαβε όλα τα βάρη του, γονείς, θείους", "δεν την ήθελε η μάνα του και του έβαλε λόγια να την αφήσει", "πήγε νύφη στην Αμερική, αλλά ήταν τόσο αδύνατη, που ο γαμπρός δεν την ήθελε, είδανε και πάθανε τα αδέλφια της να τον πείσουνε".
Με τι πάλεψαν αυτά τα παιδιά του τόπου μου!
Καμιά σιρμαγιά δική τους. Ούτε μόρφωση, ούτε περιουσίες και χρήματα, ούτε πολιτικοί και ρουσφέτια, ούτε καν μια γη ικανή να τους θρέψει και τους πιο ολιγαρκείς ακόμα.
Έτσι γυμνοί και άπραγοι βγήκανε στον κόσμο, στις θάλασσες, στις μεγάλες πολιτείες.
Θα ΄θελα να σας δείξω κι άλλες φωτογραφίες. Ασπρόμαυρες όλες. Τα ναυτάκια στο λιμάνι. Οι νέοι μετανάστες στην αμερικάνικη μεγαλούπολη. Οι κοπελιές στο πάρκο της Αθήνας με τα μωρά που μεγάλωναν ως νταντάδες. Με παπούτσια, περιποιημένα ρούχα, σεμνά χαμόγελα. Και το ίδιο βλέμμα. Το ίδιο απορημένο βλέμμα του παιδιού που πήγε τόσο μακριά χωρίς ένα ζευγάρι παπούτσια.

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΠΡΟΣΘΗΚΗ:
Πριν στεγνώσει το ηλεκτρονικό μελάνι, πρέπει να κάνω μια διόρθωση: Δεν εικονίζεται τελικά η μάνα μου στη φωτογραφία, όπως είναι λογικό, το '38 που τραβήχτηκε ήταν μόλις 3 χρονών και δεν πήγαινε σχολείο. Τώρα που την είδε σε μεγέθυνση παραδέχτηκε ότι δεν ήταν εκείνη η μελαχρινούλα στη δεύτερη σειρά, αλλά ένα Μαρικάκι (του Χαλαντώνη).
Τρίτος όμως από αριστερά, στην τρίτη σειρά, είναι ο μεγάλος της αδελφός, ο Λούης (ο αγαπημένος μου θείος) και δεν μπορεί να τον περνάει ένα κεφάλι!.
Για την ιστορία όμως, οφείλω να σας πω τα ονόματα των παιδιών, όπως μου τα είπε ο μπαρμπα- Αυγουστής ο Ντούρας, ο πιο καλός μαθητής του σχολείου, τρίτος από δεξιά στη δεύτερη σειρά:
ΠΡΩΤΗ ΣΕΙΡΑ (της δασκάλας) Ειρήνη Μαγκανιώτη, Μαριγούλα Μαγκανιώτη, Κοραλιώ Γιαμπάνη, δασκάλα Λίζα, Σωτήρος Γάβρας (θείος μου), Μιχάλης Μαγκανιώτης (εκλιπών), Μιχάλης Βολτής (εκλιπών, άνδρας της Τασούλας της Παπαμάρκου), Δημήτρης Μπάβας (θείος μου), Αριστείδης Παρλιάρος, πέθανε μικρός από σκωληκοειδίτη, Κώστας Μαγκανιώτης (Μπαλτάκας).
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Από δεξιά τώρα προς τα αριστερά: Αντώνης Μαγκανιώτης (ο ράφτης), Γιαννούλης Δράκος (εκλιπών), Αυγουστής Ντούρας, Γιώργος Βουραζέρης (το Κοντούγιωργο, εκλιπών, αξέχαστος κι αγαπημένος θείος), Νικολός Γριμπίρης, Λούης Βουραζέρης (το Λουαράκι, εκλιπών, χρόνια στην Αμερική και θείος επίσης), Ηρακλής Μαγκανιώτης (Φρυδάς, εκλιπών), Αντώνης Μαγκανιώτης (μπαστουνάκιας), Ντίνα Παπαμάρκου (αγαπημένη φίλη της μάνας μου), η μόνη με γυαλιά από τότε, το Μαρικάκι του Χαλαντώνη, Τασούλα Παπαμάρκου.
ΤΡΙΤΗ ΣΕΙΡΑ Από αριστερά (βουστροφηδόν το πάω, Αντώνη, ε;):
Αριστείδης του Μητσόβα, Αριστείδης Σκόρδος(εκλιπών), ο Λούης ο Βουραζέρης (ο γλυκός μου ο μπαρμπα-Λούης, ο επονομαζόμενος Αλιές), Ειρήνη Μαγκανιώτη (η Φαρίνα, εκλιπούσα), ο αδελφός της Γιάννης Μαγκανιώτης (εκλιπών), ο Δημήτρης Μαγκανιώτης (το Δ΄μητρί, ο πιο υπέροχος μπακάλης όλων των εποχών), Γιαννούλης Βουραζέρης (θείος μου και άνδρας της Ασημινιώς Βολτή), Αλέκος Ντούρας (εκλιπών), Γιώργος Δράκος (Μπουλάολας), Γιάννης Βολτής, Γιάννης Σκόρδος (το Γιανναράκι, εκλιπών), Χρήστος Σκόρδος (άνδρας της Κατίνας Μαγκανιώτη, εκλιπών)
ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΕΙΡΑ: Τα πρωτάκια, γεννημένα το 31 ή 32. Από δεξιά: Η Φρόσω του Λεμόνη, Κατίνα Μαγκανιώτη, (η Βλάχα, την έβγαλε έτσι ο παππούς μου, γιατί ήταν πολύ όμορφη, λέει), Ειρήνη Μαγκανιώτη (Μπαστουνάκη), Αυγουστίνα Μαγκανιώτη (η θεία Τιτίνα, γυναίκα του θείου μου Δημήτρη Μπάβα), Παναγιώτης Βουραζέρης (ο κόκκινος, χρόνια στην Αμερική, θείος μου και εκλιπών), Σταμάτης Παπαμάρκος (ο γείτονάς μου, που μου χάρισε τα γατιά το καλοκαίρι), Λούης Ντούρας, Κατίνα Γλυνού (του Παπαγιαννούλη), Ασημινιώ Βολτή (θεία Ασημινιώ, αγαπημένη θεία, και εκλιπούσα τόσο πρόωρα και ξαφνικά), Κατίνα Μαγκανιώτη (γυναίκα του Χρήστου Σκόρδου), Καλλιόπη Μαγκανιώτη (η θεία Πόπη, γυναίκα του Στεφανή, του άλλου αδελφού της μάνας μου)
Ξέρω πως τους περισσότερους από σας δεν τους ενδιαφέρουν αυτά τα ονόματα, αλλά εγώ έχω τόση χαρά που τα βρήκα και τα διέσωσα. Λες και εξασφάλισα μια θέση στην ιστορία γι' αυτά τα παιδιά του χωριού μου, λες και έκανα την ύπαρξή τους σημαντική πέρα από το μικρόκοσμό τους. Γιατί για μένα είναι ο λόγος που έφτιαξα αυτό το μπλογκ από την αρχή. Το είχα πει ότι με ενδιαφέρουν πιο πολύ οι άνθρωποι από τα πράγματα. Το θυμάστε;