Οι μαθητές γράφουν για τους δασκάλους τους.

Να μοιραστώ μαζί σας, θέλω σήμερα, τις απόψεις των μαθητών μου της Τρίτης λυκείου για το ρόλο του δασκάλου, με βάση τις εμπειρίες που είχαν σε όλη τη μαθητική τους πορεία μέχρι τώρα. Ας δούμε λοιπόν τι θετικό και τι αρνητικό κατέγραψε η μαθητική πένα κι ας επωφεληθούμε, διδάσκοντες και μη:

"Δεν ξέρω γιατί, αλλά κάποιες φορές στη μέχρι τώρα μαθητική μου σταδιοδρομία, αισθάνθηκα αδικημένος από καθηγητές, από το σχολείο, από το σύστημα, από άλλους συμμαθητές, απ' την κοινωνία. Ένιωσα πως θέλω να μιλήσω σε κάποιον που μπορεί να με συμβουλέψει, αλλά ήταν ελάχιστες οι φορές που ανοίχτηκα και, όταν το έκανα, διάλεξα καθηγητή, ο οποίος ναι μεν μπορεί να είχε διαφορετική άποψη από τη δική μου, αλλά μπόρεσε να με συμβουλέψει και να μου δείξει το σωστό, προσπαθώντας όχι να μου αλλάξει τη γνώμη, παρά μόνο να την εμπλουτίσει με άλλες απόψεις και να με κάνει να δω αυτή την κατάσταση και από άλλες "γωνίες". Κατά τη γνώμη μου, δεν θα κατάφερνε τίποτα, αν δεν έβαζε πρώτα τον εαυτό του στη θέση μου και πιστεύω ότι η επικοινωνία και η εμπιστοσύνη θα πρέπει να είναι ένα από τα όπλα των καθηγητών σε αυτό τον άτυπο πόλεμο που γίνεται για την παιδεία και την εκπαίδευση...Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσοι κατάφεραν να με βοηθήσουν να ενταχθώ στην κοινωνία και να γίνω ένας υγιής πολίτης, αλλά και όλους τους άλλους που με κόπο το προσπάθησαν, δείχνοντάς μου την ουσία της παιδείας, διδάσκοντάς μου τον πλούτο που σου δίνει η γνώση και η μάθηση, αλλά και μαθαίνοντάς μου ότι με την εισαγωγή μέτρου σε ό,τι κάνουμε έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα..."
Χ.

"Πολλοί καθηγητές λόγω ηλικίας ή λόγω προσωπικών προβλημάτων, ξεσπούν τα νεύρα τους πάνω στα παιδιά,πολλές φορές χωρίς λόγο και άλλες φορές για κάτι αμελητέο προκαλούν ένα χάος, με τιμωρίες και επιπλήξεις. Όπως λένε και οι μαθητικές παρέες, "πώς θα κοιμηθεί και πώς θα ξυπνήσει", εννοώντας ότι από εκεί εξαρτάται το πόσο καλός ή κακός θα είναι μέσα στην τάξη."
Λευτέρης

"Για να μπορούν οι καθηγητές να προσφέρουν το αγαθό της παιδείας στους μαθητές, θα πρέπει να κατέχουν πλήρη γνώση του μαθήματος που διδάσκουν, να έχουν κύρος στο λόγο τους, μεταδοτικότητα, και να είναι καταξιωμένοι, ώστε να μπορούν να τραβήξουν το ενδιαφέρον των μαθητών."
Βαγγελιώ

"Καταρχάς, πρέπει συνεχώς να καλλιεργείτε την ελληνική γλώσσα και συγκεκριμένα, να ασκείτε τον προφορικό λόγο, διότι είναι πολύ σημαντικός. Εμείς μαθαίνουμε από αυτά που ακούμε από εσάς και δεν πρέπει να τα μαθαίνουμε λάθος... Επιπλέον, η μεταδοτικότητα είναι ένα γνώρισμα που μπορεί να μην το έχετε όλοι σας, αλλά θα ήταν πολύ σπουδαίο, αν με την καλλιέργεια το αποκτούσατε. Μπορεί κάποιος από σας να έχει πάρα πολλές γνώσεις και καλό θα ήταν να επιμορφώνεστε, αλλά τι να τις κάνουμε, αν δεν μπορεί να μας τις μεταδώσει;"
Αννα



"Επίσης το κύριο γνώρισμα που πρέπει να καλλιεργηθεί οπωσδήποτε από ένα δάσκαλο είναι η υπομονή, διότι το κάθε παιδί λειτουργεί διαφορετικά και μπορεί να χρειάζεται περισσότερο χρόνο από ένα άλλο, για να καταλάβει κάτι...Ακόμα ο δάσκαλος πρέπει να είναι υποδειγματικός και να μην ξεχωρίζει τους μαθητές του. Χρέος του είναι να καταφέρει να μεταφέρει τη γνώση σε όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας, ταυτότητας. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να δέχονται την ίδια συμπεριφορά, χωρίς διακρίσεις."
Γεωργία

Εγώ, όπως και όλα τα παιδιά φαντάζομαι, θα ήθελα να κάνουμε περισσότερες δραστηριότητες στο σχολείο και λιγότερο μάθημα. Οι περισσότεροι καθηγητές όμως, όταν τους ρωτάς κάτι εκτός μαθήματος, δεν σου απαντούν. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι από τα χειρότερα, γιατί, για να ρωτάει αυτό το παιδί, πάει να πει ότι το ενδιαφέρει. Αυτό που ψάχνω εγώ, όπως οι περισσότεροι μαθητές είναι κάτι πολύ πιο πλατύ πιο βαθύ από το να πλουτίσει το μυαλό μας με ορισμένα γνωστικά στοιχεία."
Μαρία

"Εκτός από τα παραπάνω, ωφέλιμο θα ήταν, να έχει την ικανότητα να επαναφέρει τους μαθητές στην τάξη, να τους ελέγξει και να λειτουργούν με μέτρο. Φυσικά, για να μπορεί να πράττει έτσι, πρέπει να πειραματιστεί, να έχει εμπειρίες, αλλά κι αν δεν έχει, θα ήταν καλό να προσπαθεί συνεχώς να γίνεται καλύτερος. Το έργο του δασκάλου δεν είναι άσκηση επαγγέλματος αναγκαστικά για την πληρωμή, αλλά λειτούργημα. Είναι απαραίτητο να υπάρχει συνεννόηση, ηρεμία και συναισθηματικό δέσιμο. Διαφορετικά ο δάσκαλος θα αποδειχθεί αποτυχημένος, ακατάλληλος στο είδος του."
Σοφία



"Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να αποφύγουν οι δάσκαλοι είναι η επιβολή αξιών. Δεν πρέπει να επιβάλλουν, αλλά να προβάλλουν στους μαθητές τις αξίες της ζωής. Έτσι το παιδί αποκτά τη δυνατότητα να αποφασίσει μόνο του τι θέλει να ακολουθήσει στη ζωή του. Για παράδειγμα, πρέπει να προβάλλονται όλα τα είδη επαγγελμάτων κι όχι μόνο τα σπουδαιότερα, επειδή προσφέρουν μια καλή οικονομική αποκατάσταση. Δεν μπορεί να επιβάλει κάτι που το θεωρεί ο ίδιος σωστό, γιατί η έννοια του σωστού είναι υποκειμενική, ο καθένας την αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο."
Μπέσα

"Πρέπει λοιπόν, ο κάθε καθηγητής να μπορεί να βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τους μαθητές του, χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε μέσο και εντός και εκτός της τάξης και του σχολείου. Το βασικότερο εργαλείο για το χτίσιμο αυτής της επικοινωνίας είναι ο διάλογος. Μέσω του διαλόγου οι δάσκαλοι μπορούν να διδάξουν στους μαθητές τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να συμπεριφέρονται και να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, κάνοντας παράλληλα το μάθημα πιο ενδιαφέρον."
Γιώργος

" Ένα επιπρόσθετο χαρακτηριστικό που πρέπει να διέπει το μάθημα ενός καθηγητή είναι η πειθαρχία. Χρειάζεται να δημιουργεί ένα εύθυμο κλίμα που η δουλειά και η αποτελεσματικότητα θα συνδέονται αρμονικά με την καλοπέραση και τη δημιουργικότητα, χωρίς να υπερβαίνονται, φυσικά, τα όρια και ο μοναδικός τρόπος να πετύχει αυτή η συνταγή είναι μέσω της πειθαρχίας. Η φιλικότητα επίσης και η εμπιστοσύνη προς το πρόσωπο του μαθητή είναι στοιχεία τα οποία μπορούν να βοηθήσουν έναν καθηγητή να κερδίσει όχι μόνο το σεβασμό από τους ,μαθητές του, αλλά και τη βαθιά και αληθινή εκτίμηση προς το πρόσωπό του"
Ανδρέας




Το θέμα που τους δόθηκε- χωρίς να προηγηθεί η παραμικρή προετοιμασία ή προϊδεασμός με κείμενα ή συζήτηση- για ανάπτυξη στην τάξη ήταν:
"Στη μαθητική πορεία σας μέχρι τώρα, γνωρίσατε πολλούς δασκάλους και σίγουρα ανάμεσά τους υπήρχαν και εξαιρετικοί και αξιόλογοι και μέτριοι και κακοί. Απευθυνθείτε με μια ανοικτή επιστολή που θα δημοσιευθεί στη διαδικτυακή σας εφημερίδα, στους δασκάλους σας γενικά, αναφέροντας τα γνωρίσματα που πρέπει να καλλιεργήσουν, κατά τη γνώμη σας, και εκείνα που πρέπει να αποβάλουν, με στόχο να οικοδομήσουν την καλύτερη δυνατή σχέση με τους μαθητές τους και να τους προσφέρουν το αγαθό της παιδείας."

Ειρήσθω εν παρόδω ότι πήρα τα καλύτερα μέχρι τώρα γραπτά από όλους, αν και έγραψαν στην τάξη, χωρίς κανένα βοήθημα.
Με αφορμή αυτό, θα ήθελα να θέσω ξανά το πανάρχαιο ερώτημα προς τους συναδέλφους μου, αλλά κι όλους σας: Γιατί συνήθως οι μαθητές υποψήφιοι γράφουν με στρεβλό και λανθασμένο τρόπο, ενώ μόλις ένα θεματάκι τους συγκινήσει, αποκαλύπτουν ότι και ελληνικά γνωρίζουν και ιδέες έχουν; Ποιος, ποιοι, τι, στομώνει τη γλωσσική έκφραση των παιδιών, και τι άλλα κόλπα βρίσκουν οι ομότεχνοι για να την ξεσκουριάσουν;

Πετώντας με τα περιστέρια

Δείτε την εικόνα: Είναι μεσημέρι μέσα στην αγορά της Χώρας. Έχουμε πάει εκπαιδευτική επίσκεψη με την Πρώτη γυμνασίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο και στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη και απολαμβάνουμε με τη συνάδελφό μου, τη Μαριάννα, ένα καφεδάκι στη λιακάδα. Οι μαθητές κάπου εκεί κοντά τριγυρίζουν, μπαίνουν στα μαγαζιά, έρχονται κοντά και μιλάμε. Και ξάφνου αυτή η εικόνα. Πιάνω ασυναίσθητα τη μηχανή. Να προλάβω. Κάνω νόημα στη Μαριάννα. Κοίτα. Κοίτα. Δυο παιδιά μέσα στη μέση του πλακόστρωτου κάθονται κάτω και παίζουν με τα περιστέρια, σαν να μην υπάρχει τίποτα γύρω τους.
Μαζί με αυτό το σημερινό που πήρα από την ίδια τάξη, μπορείτε να καταλάβετε γιατί εμείς που κάνουμε αυτή τη δουλειά είμαστε τυχεροί θνητοί.

Έχουμε κι εμείς στο Κόρθι σινεμά.

Το είδα πρωί πρωί στην ανάρτηση της κινηματογραφικής λέσχης Άνδρου (ευχαριστούμε θερμά τον vanglouk για το ρεπορτάζ και τη νυχτερινή επίσκεψη στο Κόρθι με την Πέρλα του) και τότε το συνειδητοποίησα για τα καλά. Έχουμε σινεμά στο Κόρθι το χειμώνα. Μια σκοτεινή αίθουσα με μεγάααλη οθόνη, με ποιότητα ήχου και εικόνας, με ταινίες επιλεγμένες από ψηφοφορία του κοινού, με σπιτικό ποπ κορν (σκαστάρες το λέμε στα ανδριώτικα) και άλλα καλούδια φερμένα από τους θεατές. Υστερούμε μόνο στα καθίσματα που για να γίνουν πιο βολικά χρειάζονται ατομικά μαξιλαράκια (ελπίζω αν δεν αρέσει η ταινία να μην έχουμε μαξιλαροπόλεμο). Η προσέλευση θεατών μεγαλώνει με κάθε καινούρια προβολή και βλέπουμε με χαρά, μεταξύ τους, ανθρώπους που είναι εκτός του στενού μας κύκλου συναδέλφων και φίλων.
Ναι, η ιδέα ήταν και δική μου, όπως λέει ο vanglouk, αλλά η εκτέλεση ήταν της Αριάνας, του Κίμωνα και του Αντώνη του Περτέση. Οι δύο τελευταίοι ως τεχνικά υπεύθυνοι έχουν δουλέψει ώρες με καλώδια και μηχανήματα, για να υλοποιηθεί αυτή η ποιότητα προβολής. Η ψυχή όμως όλης αυτής της προσπάθειας είναι η Αριάνα η Μασσέλου, που έχει την τεχνογνωσία ή μάλλον τη σινε- γνωσία που απαιτεί το στήσιμο μιας κινηματογραφικής ομάδας συνολικά (διαδικτυακή ενημέρωση, αφίσες, επιλογή προτεινομένων ταινιών κλπ) και παρ΄όλα αυτά καταφεύγει σε συλλογικές αποφάσεις με συνέπεια και δεν λειτουργεί συγκεντρωτικά, όπως την προτρέπουμε.
Τα βράδια του χειμώνα πια στο Κόρθι δεν είναι μόνο γεμάτα τηλεόραση και κλείσιμο στο σπίτι. Γιατί αυτή η κινηματογραφική ομάδα δεν μας πάει απλώς σινεμά. Μας προσφέρει την αίσθηση της συλλογικότητας, της παρέας, με την πιο ουσιαστική έννοια, αφού ανακαλύπτουμε δίπλα μας ανθρώπους που αφήνουν τον καναπέ τους και τις παντόφλες τους για να παρακολουθήσουν μαζί μια ταινία και αυτομάτως αυτοί οι άνθρωποι, για μένα τουλάχιστον, είναι η παρέα που μου ταιριάζει.

(Την φωτ. από το Il Postino την έβαλα για να προδικάσω κάποια από τις επόμενες προβολές)

Σαββατόβραδο με τη λέσχη ανάγνωσης.

Σάββατο βράδυ καταχείμωνο. Βροχή, αέρας, κρύο, κι όλοι κλεισμένοι στα σπίτια τους μπροστά στην τηλεόραση. Ελάχιστοι έχουν τη γενναιότητα να κουκουλωθούν με παλτά και αδιάβροχα και να μπουν σε κάποιο από τα λίγα μαγαζιά που μένουν ανοικτά.
Μόνο καμιά δεκαριά πιτσιρίκια με ροζ μαγουλάκια από το κρύο, μπαίνουν βιαστικά σε ένα σκοτεινό και έρημο σχολικό κτίριο. Μια αίθουσα στο ισόγειο δεν είναι σκοτεινή. Μια όμορφη αίθουσα γεμάτη φως, ζεστασιά, μοντέρνα έπιπλα και μηχανήματα και πολλά καινούρια και παλιά βιβλία. Μπαίνουν και, περιμένοντας να έρθουν όλοι, χαζεύουν τα βιβλία, τα παίρνουν στα τραπέζια, τα φυλλομετρούν...

Ήρθαν όλοι, αρχίζουμε. Ανοίγουν χειρόγραφα δίπλα σε βιβλία, αρχίζουν να μιλάνε, να διαβάζουν, να σχολιάζουν, να γελάνε. Ο Όλιβερ Τουίστ παρών με το τριμμένο του ρούχο και το κασκέτο του. Η Άννα Φρανκ με το θλιμμένο της βλέμμα δικαιωματικά βρίσκει πάντα μια θέση στις εφηβικές παρέες. Το αστόχαστο βασιλόπουλο από το παραμύθι χωρίς όνομα μια χαρά βολεύτηκε στις αναπαυτικές καρέκλες και κείνα τα παιδιά από τα ψηλά βουνά του Παπαντωνίου μπόρεσαν να ζεστάνουν τα ξυλιασμένα χέρια τους στο τελευταίου τύπου κλιματιστικό μας. Α, και κάτι παιδιά που κατάφεραν να κλείσουν ένα ρυπογόνο εργοστάσιο συνωστίζονται εκεί στα πίσω καθίσματα.

Αυτό κανονικά λέγεται λέσχη ανάγνωσης, εγώ το λέω τόπο συναντήσεων με βιβλία, ήρωες και παιδιά. Μάλλον όμως είναι μια κλεμμένη εικόνα από το πιο όμορφό μου όνειρο. Αυτό για τα πιο κρύα χειμωνιάτικα βράδια της ζωής μου.

Για την πατρίδα, ρε γαμώτο.

(Αφιερωμένο στους μαθητές μου από ξένες χώρες που μαθαίνουν ιστορία κι αρχαία στην τάξη μου με συγκινητικό ενδιαφέρον)

Το νεοελληνικό εκκρεμές έχει αρχίσει πάλι τη γνωστή διαδρομή άσπρο- μαύρο, σωστό- λάθος, προοδευτικό -συντηρητικό. Ο ακροδεξιός εσμός κραυγάζει εναντίον ενός βιβλίου, καρπού συλλογικής προσπάθειας, που στόχο έχει να διερευνήσει τις απόψεις εκπαιδευτικών περί έθνους και τελικά τον εθνοκεντρικό χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος. Στοχοποιείται μια από τους μελετητές-επιστήμονες, γιατί τυχαίνει να είναι η Γ. Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ, Θάλεια Δραγώνα, και σε άλλες εποχές θα ήταν σίγουρα αλυσοδεμένη και φυλακισμένη ή σε κανένα ξερονήσι, να μάθει να συλλογάται εθνοκεντρικά.
Από την άλλη, κάθε νηφάλια άποψη για το περιεχόμενο του βιβλίου, και γενικά το νόημα του πατριωτισμού σήμερα στο πολυπολιτισμικό σχολείο, γίνεται βορά των αντιμαχομένων παρατάξεων. Κάποιοι υπερπροοδευτικοί ιστορικοί και διανοητές επ' ευκαιρία βγήκαν παγανιά κι όλα τα σφάζουν, όλα τα μαχαιρώνουν: Τι είναι η πατρίδα; Ιμπεριαλιστικό κατασκεύασμα, όπως το έθνος. Τι ήταν η οθωμανική αυτοκρατορία; Μια σημαντική και προοδευτική αυτοκρατορία που ίσως να της ζητούσαμε και μια συγνώμη που την πολεμήσαμε και σιγά τώρα που είμαστε έλληνες, τη γλώσσα μας τη μάθανε με το ζόρι- μωρέ δεν μας μάθαιναν και την αρχαία μια και καλή να ξεμπερδεύουμε;- Και οι ξένοι να το ξανασκεφτούμε λιγάκι, μήπως και από πάντα ήταν τελικά προστάτες μας; Και γιατί να χαλάμε καρδιές για τουρκοκρατίες, επαναστάσεις και μικρασιατικά, ας τα σβήσουμε εκεί με λίγο μπλάνκο να κολυμπήσουμε ανενόχλητοι με τους γείτονες στα γαλανά νερά του Αιγαίου. Τι δικά τους τι δικά μας, το ίδιο κάνει, μωρέ...
Κι όσο γι' αυτούς τους αιθεροβάμονες που άφησαν τα κοκκαλάκια τους να τα ασπρίζουν οι καιροί, στην καλύτερη ώρα της νιότης τους, για αυτή την πατρίδα, ας πρόσεχαν, ο θάνατος για την πατρίδα δεν είναι πια πολιτικά ορθός και δεν πρέπει να διδάσκεται ως ιστορικό γεγονός, γιατί γίνεται αναμοχλευτής μίσους και παθών.
Και σιγά σιγά κάθε προοδευτικός άνθρωπος αυτής της χώρας και μάλιστα δάσκαλος όλων των βαθμίδων, θα φοβάται ακόμα και να πει τη λέξη πατρίδα στα παιδιά μήπως και τον ταυτίσουν με τον Άδωνη και τον συρφετό του.
Κανείς από τους μονομάχους δεν σκέφτεται μέσα σε όλη αυτή τη θολούρα πόσο σημαντικό είναι για ένα προοδευτικό σχολείο να μπορεί διακρίνει τον εθνικισμό και το σωβινισμό από τη φιλοπατρία και τον πατριωτισμό. Να μη χάσει την πολιτιστική του ταυτότητα, την ιστορική του συνείδηση, για να μπορέσει να ανοιχθεί και σε άλλες ταυτότητες και να αγαπήσει κι άλλες πατρίδες. Και ότι η πραγματική πατρίδα όλων μας, το αληθινό καταφύγιο των λαών σ' αυτούς τους καιρούς τους δύσκολους, είναι ο πολιτισμός τους και η ιστορία τους και οι αξίες που αυτά διασώζουν μέσω της παιδείας.
Αλλιώς με κάθε πολιτιστική ιδιαιτερότητα που χάνεται στο βωμό της ομογενοποίησης των πάντων, χάνεται κι ένα μετερίζι αντίστασης σε μια τάξη πραγμάτων που μας θέλει όλους ίδιους, συμμορφωμένους, χειραγωγήσιμους και αξιοποιήσιμους.

Συντροφιά με ένα ΚΙΒΩΤΙΟ τις γιορτές

Μην τρομάζετε, αναγνώστες μου, δεν παραφρόνησα μακριά σας το γιορταστικό δεκαπενθήμερο. Όλα καλά πήγανε, όλα έγιναν όπως έπρεπε, τηρήθηκαν οι παραδόσεις και πλαισιώθηκαν από αγαπημένους ανθρώπους μακρινούς και κοντινούς.
Αυτές τις μέρες όμως μαζί μου είχα ένα βιβλίο. Το λέρωσα με ζύμες και ζάχαρες, το πηγαινοέφερα σε ταξίδια, του χάρισα τις λίγες μεσημεριάτικες ώρες ανάπαυσης, γέμισα μ' αυτό όλες τις αναμονές των συναντήσεων. Ήταν το Κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου, που με πρόταση του μαθηματικού μας, του Γιάννη του Μαρίνη- καλή του ώρα- θα μας απασχολήσει από την επόμενη συνάντηση στη Λέσχη Ανάγνωσης. Το είχα διαβάσει στα φοιτητικά μου χρόνια και το είχα καταγράψει ως ένα από τα πιο αξιόλογα βιβλία της νεοελληνικής πεζογραφίας. Ωραίο ράφι για να πιάσει τόνους...δαφνοστεφανωμένης σκόνης. Πού καιρός να ξαναδιαβάζεις, με τόσα βιβλία που στοιβάζονται πια στα προς ανάγνωση, λογοτεχνικά και μη. Όταν το είχα πρωτοδιαβάσει, ήμουν γεμάτη βεβαιότητες, πολιτικές, κοινωνικές, λογοτεχνικές. Δεν του επέτρεψα να τις υπερβεί, αναμετρήθηκε, αλλά το κάστρο έμεινε απρόσβλητο, οι ουτοπίες απροσμάχητες. Κι ήρθανε χρόνοι δίσεχτοι και μήνες οργισμένοι, πάνε οι ουτοπίες, παν' τα κάστρα κι οι σημαίες μόνο μεγάλα ερωτηματικά απεικονίζουν πια. Αυτή τη φορά η πολιορκία ήταν μοιραία, παραδόθηκε το κάστρο και το κατέχει τώρα ολοκληρωτικά η μαγεία του πιο εμπνευσμένου πεζογραφήματος της νεότερης λογοτεχνίας μας.
Πώς το "ξέχασα" όλα αυτά τα χρόνια και πώς μπόρεσα να γοητευθώ από τόσο κατώτερά του. Γιατί δεν το έβαλα φρουρό να με φυλάει από τη μετριότητα και την ευτέλεια τόσων και τόσων μόνο κατ' όνομα ομοτέχνων του;
Τι συνιστά την υπεροχή του;
Μα όλα όσα συνθέτουν το έργο τέχνης του γραπτού λόγου: η ιστορία, η αφήγηση, η γλώσσα, η δομή, η ποίηση, η ψυχή, το ανθρώπινο αποτύπωμα στην πιο βαθιά και διαχρονική του εκδοχή, σμιλεμένο μέσα σε μια κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα υπαρκτή και ιστορική, όσο και συμβολική και άχρονη.
Εντάξει...
Ήθελα μόνο να σας κάνω δώρο αυτή την προτροπή: Διαβάστε το ή ξαναδιαβάστε το. Ας αρχίσουμε σιγά σιγά με τη νέα χρονιά να καθαρίζουμε έτσι την ψυχή και το μυαλό μας από τα τοξικά υποπροϊόντα που μας παρέχονται εν αφθονία, με λογοτεχνικό μανδύα και υψηλές εκδοτικές και δημοσιογραφικές συστάσεις, ενώ παλιά μόνο τα περίπτερα καταδέχονταν να τα πουλάνε.
Καλή μας χρονιά, φίλοι μου...