Sunday, December 21, 2008

Οι μαθητές μάς παρουσιάζουν τα παιδιά των εργοστασίων του 19ου αιώνα.




Εν μέσω καταλήψεων, πορειών και επεισοδίων εμείς βρήκαμε λίγο χρόνο να παρουσιάσουμε μια εργασία των περυσινών μαθητών της Τρίτης στην ιστορία. Ήρθαν, ενώ είχαν κατάληψη στο διπλανό μας λύκειο, και μας παρουσίασαν το θέμα ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ. Συγχρόνως έγινε και μικρή αναφορά στο τι συνέβαινε τότε στη χώρα μας. Στον επίλογο αναφερθήκαμε και στο τι γίνεται σήμερα στη χώρα μας και στον κόσμο.
Έχει σημασία, πρώτα απ’όλα, να πούμε ότι οι μαθητές αυτοί εργάστηκαν με δικά τους μέσα, στα σπίτια τους, χωρίς το σχολείο να είναι σε θέση να τους συνδράμει τεχνολογικά στην έρευνά τους. Μετέφρασαν αποκλειστικά σχεδόν ξενόγλωσσες πηγές από το διαδίκτυο, χρησιμοποίησαν γνώσεις πληροφορικής, αλλά και επιστράτευσαν τα ελληνικά τους και τις ιστορικές τους γνώσεις , χωρίς αυτή η συνεργασία να γίνει τυπικά και επίσημα, όπως προβλέπουν τα διαθεματικά πρότζεκτ. Ερασιτεχνική δουλειά, με την καλή έννοια, γιατί τα παιδιά αγαπήσανε την ιστορία που ερευνάς και δεν σου δίνεται έτοιμη και τελεσίδικη. Ερασιτεχνική όμως και με την ειρωνική έννοια, γιατί το σχολείο δεν έχει άλλο τρόπο σήμερα να προσεγγίσει τη γνώση που δεν βασίζεται στην κιμωλία, στον πίνακα και στο μοναδικό σχολικό εγχειρίδιο, παρά μόνο αναλώμασι γονέων και κυρίως με αθεράπευτο νεανικό ερασιτεχνισμό.
Δηλώνω υπερήφανη που τους είχα μαθητές μου και τους ευχαριστώ που δέχτηκαν να μας παρουσιάσουν έστω και αργά την εργασία τους, αφού τώρα καταφέραμε να έχουμε τον τεχνολογικό εξοπλισμό.
Να μερικά αποσπάσματα και φωτογραφικό υλικό:
ΣΥΝΘΗΚΕΣ: Παιδιά από 4 ετών δούλευαν στα εργοστάσια, κάτω από πολύ άσχημες συνθήκες, αναγκαστικά, αφού πολλές φορές ήταν ορφανά. Για τις συνθήκες και τον τρόπο συμπεριφοράς απέναντι στα παιδιά ο John Allett δηλώνει χαρακτηριστικά στον Michael Sudler πως θα προτιμούσε να βλέπει τα παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα, παρά να τους συμπεριφέρονται με τον συγκεκριμένο τρόπο. Ο Charles Aberdeen δηλώνει πως η αύξηση της εργασίας μειώνει το 1/10 της ζωής των παιδιών και πως το όριο ζωής τους δεν ξεπερνά τα 40 χρόνια! Σύμφωνα με την Ελίζαμπεθ Μπέντλεϊ, η σκόνη στα υφαντουργία κατέστρεψε τα πνευμόνια και τα κόκκαλά της, σε σημείο που να μην μπορεί να εργαστεί άλλο σε εργοστάσιο, από τα 23 της! Ο Στέφεν Μπίνις αναφέρει πως στα υφαντουργεία η θερμοκρασία του αέρα έφτανε τους 80ο C, του νερού 110ο -120ο C και τα παιδιά υπέφεραν, καθώς έβρεχαν τα χέρια τους συνέχεια με το καυτό νερό. Τα παράθυρα έμεναν κλειστά και κινδύνευαν να πεθάνουν από την αλλαγή της θερμοκρασίας, όταν έβγαιναν στο κρύο. Κοιμόντουσαν 3 σε 1 κρεβάτι, παρόλο που τους υπόσχονταν καλύτερη ζωή. Ο Τζον Μπίρλεϊ θυμάται τη μέρα που τον πήραν να δουλέψει σε ένα εργοστάσιο, γυναίκες να κλαίνε και μια να φωνάζει πως θα ξέφευγε από τη θέση του. Ένα άλλο παιδί, ο Ρόμπερτ Μπλινκε απέκτησε σοβαρό πρόβλημα στο γόνατο, ζώντας την όμορφη ζωή που του υποσχέθηκαν.



Τα παιδιά έπιαναν συνήθως δουλειά σε κλωστοϋφαντουργικές βιομηχανίες. Εκεί η δουλειά που έκαναν τα μικρότερα, έξι με εφτά χρονών, ήταν αυτή των «σκουπιδιάρηδων». Αυτό που έπρεπε να κάνουν ήταν να μαζεύουν το μαλλί που είχε πέσει στο πάτωμα του εργοστασίου. Περιλάμβανε όμως και το σύρσιμο κάτω από τις μηχανές που δούλευαν, με πολύ συχνά τα ατυχήματα. Φυσικά, απαγορεύονταν να κάτσουν τα παιδιά κάτω ή να ξεκουραστούν. Μια άλλη σημαντική δυσκολία ήταν ο τρόμος που ένιωθαν τα παιδιά, ακούγοντας και μόνο το μηχάνημα πάνω από τα κεφάλια τους, η σκόνη που υπήρχε μέσα στα εργοστάσια και τα έπνιγε, και ένας δυνατός πόνος στη μέση από τη σκυφτή στάση που έπρεπε να έχουν διαρκώς. Πάντα όμως ακούγονταν και η αντίθετη άποψη των εργοστασιαρχών. Σύμφωνα μ’ αυτούς η δουλειά που είχαν να κάνουν τα μικρά παιδιά ήταν πανεύκολη, αφού απλά περπατούν και, όποτε θέλουν, μπορούν να καθίσουν.


Σε όλες αυτές τις ώρες δουλειάς, δεν υπήρχε καμιά ευκαιρία ξεκούρασης. Όποιος τολμούσε να καθίσει το πλήρωνε στην κυριολεξία με αίμα. Ο Στέφεν Μπίνις, ο οποίος έγινε επιτηρητής, δηλώνει ότι τα παιδιά, για να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, τρώνε συνέχεια ξύλο και πως κάθε φορά που υπάρχει κάποιο αντικείμενο, στο οποίο μπορούν να ξεκουραστούν, διατάζει να εξαφανιστεί. Ο Τζον Μπίρλεϊ θυμάται μια φορά που ο γιος ενός τεχνίτη τον χτυπούσε, μέχρι που τρόμαξε. Ο Τζον λιποθύμησε από τον πόνο και ο άγριος νέος νόμιζε πως τον είχε σκοτώσει. Υπήρχαν όμως κι επιτηρητές που λυπούνταν τα παιδιά. Ο Ρόμπερτ Μπλίνκε αναφέρει πως υπήρχε κάποιος που δεν άντεχε τις φωνές των παιδιών και το αίμα που έσταζε από το ξύλινο ταβάνι και έκανε παρατηρήσεις στους επιτηρητές. Όταν όμως η βάρδια του τελείωνε, οι υπόλοιποι τσάκιζαν τα παιδιά.



Οι τιμωρίες που δέχονταν τα παιδιά, ακόμα και για ασήμαντες αφορμές ήταν πάρα πολύ σκληρές και συνήθως επιβάλλονταν από τους επιτηρητές. Τα παιδιά τους φοβούνταν και τους μισούσαν γι’ αυτά που έκαναν. Οι τιμωρίες μπορεί να ήταν μαστίγωμα ή άγριο γρονθοκόπημα, αρκετές φορές μέχρι θανάτου. Οι προφάσεις που έβρισκαν για να τιμωρήσουν ήταν η παραμικρή καθυστέρηση των παιδιών στη δουλειά ή και η «ανικανότητά» τους να επιτελέσουν κάποια εργασία, ανεξάρτητα από το βαθμό δυσκολίας της. Ακόμη, αν υπήρχε η οποιαδήποτε υποψία ότι κάποιος εργάτης, μεγάλα κορίτσια κυρίως, ηλικίας 17-18 χρονών, μπορεί να το έσκαγαν, τότε έδεναν στα πόδια τους σίδερα, με τα οποία έπρεπε να κυκλοφορούν συνέχεια. Αυτά τα σίδερα δένονταν γύρω από τους αστραγάλους και τους γοφούς και συνδέονταν μεταξύ τους. Έτσι, τα κορίτσια έπρεπε να φορούν λιγότερα ρούχα, ακόμη και στο βαρύ χειμώνα. Φυσικά, και σ’ αυτή την περίπτωση, υπήρχαν κάποιοι που υποστήριζαν ότι αυτά ήταν οι εξαιρέσεις και όχι ο κανόνας.



Τα ατυχήματα ήταν επίσης πάρα πολλά. Προς το τέλος της ημέρας, τα παιδιά ήταν πολύ κουρασμένα και λιγότερο προσεκτικά. Ο Τζον Άλετ ήταν αυτόπτης μάρτυρας ενός ατυχήματος: Ένα νυσταγμένο παιδί ετοίμαζε το μαλλί για τη μηχανή παραγωγής υφάσματος. Ένα λουρί όμως τον τράβηξε και τον έσυρε στη μηχανή. Το παιδί διαμελίστηκε.

Ένα κορίτσι ονόματι Μέρι Ρίτσαρντς, η οποία ήταν πάρα πολύ όμορφη, έφυγε από το πτωχοκομείο σε ηλικία 10 ετών, για να δουλέψει σε εργοστάσιο. Το ατύχημα έγινε ένα απόγευμα, όταν η ποδιά της πιάστηκε στο κοντάρι της μηχανής. Σε μια στιγμή το καημένο το κορίτσι σύρθηκε με ακαταμάχητη δύναμη και συντρίφτηκε πάνω στο πάτωμα. Όλοι άκουσαν τις κραυγές της. Ο Μπλίνκε έτρεξε προς το μέρος της, αβοήθητος και κατατρομαγμένος από την τρομαχτική αυτή σκηνή. Την είδε να στροβιλίζεται γύρω γύρω, μαζί με το κοντάρι. Άκουγε τα κόκκαλά της να σπάνε, να συντρίβονται, καθώς το μηχάνημα τη στροβίλιζε γύρω και τράβαγε όλο και πιο σφιχτά το σώμα της μέσα, το αίμα της σκορπίζονταν πάνω στα τελάρα και έρρεε πάνω στο πάτωμα. Το κεφάλι της έγινε χίλια κομμάτια. Στο τέλος, το κατακρεουργημένο σώμα της συνθλίφτηκε τόσο γρήγορα ανάμεσα στο κοντάρι και στο πάτωμα, που το νερό χαμήλωσε και οι τροχοί σταμάτησαν. Τότε σταμάτησε και το κεντρικό κοντάρι. Όταν το σώμα της απαγκιστρώθηκε, κάθε κόκκαλό της βρέθηκε σπασμένο. Τη μάζεψαν σχεδόν πεθαμένη.




Η ζωή στα εργοστάσια ήταν πολύ δύσκολη για τα παιδιά. Σκληρή δουλειά, κακή τροφή, τιμωρίες, ατυχήματα, αναπηρίες, αρρώστιες, θάνατος. Ο Σάμουελ Φίλντεν που σε ηλικία 8 χρονών δούλευε σε εργοστάσιο βαμβακιού έγραψε στην αυτοβιογραφία του: « Αν ο διάβολος είχε έναν συγκεκριμένο εχθρό, τον οποίο ήθελε να βασανίσει ανελέητα, το καλύτερο που μπορούσε να κάνει είναι να πάρει την ψυχή του και να τη βάλει μέσα σε ένα εργαζόμενο παιδί στα εργοστάσια και να τον κρατήσει εκεί μέχρι το τέλος του.»








ΥΓ1: Γι' αυτή την εργασία δούλεψαν οι μαθητές: Χρύσα Μπ., Αθανασία Ν, Κατερίνα Σ, Δημήτρης Σ, Στέφανος Π, Λίνα Οι., η οποία βοήθησε και στην τεχνική επιμέλεια.
Δηλώνω υπεύθυνα ότι τα γεγονότα και τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στην εργασία, ουδεμία σχέση έχουν με σημερινά γεγονότα και καταστάσεις. Άλλωστε, εμείς εδώ τα αγαπάμε τα παιδιά μας...
YΓ2: Ούτε το: you won't fool the children θέλει να μας πει τίποτα. Προς θεού...

17 comments:

loyk said...

Συγχαρητηρια στα ΠΑΙΔΙΑ γυριστρουλα.
Με ποσο αιμα εχει ποτιστει ο Καπιταλισμος και το κυριοτερο με αιμα αθωων παιδιων.

meril said...

Γυριστρούλα, μπράβο!
Στα παιδιά μα και σε σένα που έχεις την έννοια μας....

Κάτι τέτοια είναι που μας βοηθάνε να μη χάσουμε το κουράγιο μας ολότελα....

gyristroula2 said...

Καλώς μας ήρθες, nikolaoy, σε ευχαριτώ εκ μέρους των παιδιών. (Και εξακολουθεί να ποτίζεται)
μέριλ, καλά το κατάλαβες, χρειαζόμαστε κάτι πιο αισιόδοξο αυτές τις μέρες κι όταν αυτά τα αγριεμένα και απελπισμένα παιδιά βρίσκουν διάθεση και χρόνο να ασχοληθούν με την ιστορία, είναι ελπιδοφόρο οπωσδήποτε.

Θερσίτης said...

Να εκφράσω την περηφάνια μου για τη συνάδελφό μου, λίγα δευτερόλεπτα μετά την αποθήκευση της ανάρτησης. Γιατί ελπίζω πως κάποτε θα ξαναμπω στο σχολείο, θα ξαναασχοληθώ με τη μόρφωση των παιδιών μου.

giorgos_st said...

Πολύ καλό μπράβο, μπράβο σας,για σκέψου κάτι αντίστοιχο στα καθ'υμας! θα είχε επίσης ενδιαφέρον δε νομίζεις? Εδώ βέβαια δεν είχαμε βιομηχανία είχαμε όμως χωράφια,φτώχεια,μικρά κορίτσια που ξενοδούλευαν σε σπίτια των αστών(ξέρεις καλά τι έχω στο νού μου),ακόμη τσιγγανάκια, μπακαλόγατους και κάθε λογής τσιράκια. Σου βρήκα δουλειά για του χρόνου...

gyristroula2 said...

Κι όμως, γιώργο, είχαμε και υποενότητα για την παιδική εργασία στην Ελλάδα το 19ο αι, και αρχές 20ου και είδαμε πραγματικά αυτές τις διαφορές. Την οικογενειακή επιχείρηση, τις υπηρετριούλες, τους μπακαλόγατους, τους παραγιούς. Να σκεφθείς ότι στα εργοστάσια πήγαιναν μόνο όσα παιδιά δεν είχαν πατέρα και οι πιο φτωχοί ακόμα δεν τα έστελναν!
θερσίτη, σε καταλαβαίνω απόλυτα, νιώθεις παροπλισμένος. Μην ξεχνάς όμως ότι εσύ έχεις μεγάλα παιδιά. Και να ήταν τώρα στο σχολείο, δεν θα είχαν νου για μάθημα με όλα αυτά που έχουν συμβεί. Ξεκουράσου λίγο παραπάνω, το αξίζεις.

OnWine said...

Γυριστρούλα καλησπέρα,

Προβοκάτορας εγώ... να ρωτήσω ταπεινά ποιός ωφεληθηκε περισσότερο, ποιός απόκτησε συνείδηση της κοινωνίας που ζούμε ΣΗΜΕΡΑ, ποιός ένοιωσε την καταπίεση... ποιός κατάλαβε σε ποιές βάσεις χτίστηκε ο πρώιμος καπιταλισμός, του οποίου εξέλιξη αποτελεί το σύστημα που ζούμε σήμερα και βρίσκεται σε τέτοια κρίση, ποιός ένοιωσε την σημερινή αδικία, του να υπάρχουν ακόμη παιδιά που δουλευουν κάτω από τις ίδιες συνθήκες... και κατ' επέκταση ποιός αύριο θα γίνει όχι καλύτερος, αλλά ποιό συνειδητός πολίτης? Ο μαθητής που συμμετείχε στην έρευνα αυτή, η αυτός που σήμερα σπάει τα καταστήματα των συμπολιτών του?

Το ξέρω... προβοκατόρικη ερώτηση... αλλά την κάνω απλά και μόνο γιά να δείξω πως υπάρχει και ο ...πρώτος δρόμος, αυτός της γνώσης, και τον οποίο ακολουθεί ο δευτερος, αυτός της πάλης...

Συγχαρητήρια στους μαθητές, συγχαρητήρια σε εσένα που μετείχες (η και ωργάνωσες) την παρουσίαση... αλλά συγχαρητήρια διπλά στον δάσκαλο που συντόνισε αυτή την έρευνα... Μπράβο σε όλους...

gyristroula2 said...

Σχολιαστή, σε ευχαριστούμε όλοι για τα καλά σου λόγια. Ναι, ο δρόμος της γνώσης είναι αυτός, αλλά κανένας νέος άνθρωπος δεν έμεινε σ' αυτόν (εκτός από έναν που μόνο διάβαζε, όταν η χώρα του είχε χούντα). Με την ουσιαστική ιστορική γνώση έρχεται η αναπόφευκτη συνειδητοποίηση ότι τίποτε δεν χαρίστηκε, όλα κατακτήθηκαν στο ιστορικό γίγνεσθαι και η κάθε γενιά χρωστάει κάτι στις προηγούμενες. Τώρα τελευταία βέβαια κι αυτό έχει... χλωμιάσει πολύ...

Luna93 said...
This comment has been removed by the author.
Luna93 said...

ΚΥΡΙΑ ΑΚΟΜΑ ΔΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΤΑΙ ΠΟΙΟΑ ΕΙΜΑΙ;

@thanasi@ said...

Μα είναι δυνατόν να βγάλατε τόσο ωραίες φωτογραφίες και να βάλατε ΑΥΤΗ κυρία;;; Και σας προειδοποίησα κι όλας... Τι να πει κανείς...

Διονύσης Μάνεσης said...

Παρακαλώ, κυρία γυριστρουλία μας, μήπως μπορείτε να μεταφέρετε τα τσουβάλια με τα συγχαρίκια μας στα παιδιά; Και, αν λυγίσετε, σας επιτρέπουμε να βάλετε και μερικά στην τσέπη για τον εαυτό σας αποκλειστικά.
Για τον δε καπιταλισμό δεν έχετε δίκιο. Να τον ευχαριστήσουμε κι αυτόν για την τροφή που μας δίνει. Τροφή για εργασίες, αναρτήσεις κλπ.

@nastasi@, επίσης, δεν έχετε δίκιο. Μια χαρά φωτογραφίες βγάζει η κυρία σας!

( Αλήθεια, μέχρι ισχυράς συγκινήσεως τέτοιες δουλειές μέσα στη σχολική μας καθημερινότητα. Εύγε!)

gyristroula2 said...

ΜΗ ΜΟΥ ΠΕΙΣ!ΛΙΝΑΑΑΑΑ!Πώς να σε καταλάβω, παιδί μου, από το γραφικό χαρακτήρα; Αθανασία, καλώς τηνε! Τι έχει η φωτογραφία; Ήταν η μόνη που δεν φαίνονταν τα χαρακτηριστικά σας και...εγώ. Αυτές οι δύο, αγαπητοί αναγνώστες, είναι από τους πρωτεργάτες του έργου, ειδικά η δεύτερη μεταφράζεισαν έμπειρος μεταφραστής και δεν διόρθωσα τίποτε στο κείμενό της.
διονύση, όντως αυτή τη φορά ας τις κακομάθουμε με τα καλά μας λόγια το αξίζουν, αλλά περιμένουμε...περίπου τα πάντα από αυτούς τους τύπους. Καλά δεν τα λέω;

@thanasi@ said...

Βασικα εγω ειμαι οντως εγω(λογικο...) όμως η Luna93 ειναι η Χρυσα. Χρόνια πολλά και καλά Χριστούγεννα σε όλους!!!

Luna93 said...
This comment has been removed by the author.
Luna93 said...

βασικα κυρια η χρυσα ειμαι... μν ανησυχειτε δν προκειται να σβησει αυτη η φωτια... την ειχα και πριν και θα συνεχισει να καιει απλα τωρα εγινε πυρκαγια
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!!

gyristroula2 said...

Χρύσα! (Και είπα κι εγώ πολύ ριζοσπαστική έγινε η Λίνα τελευταία...) Κανονικά έπρεπε να το φανταστώ. Τώρα το παζλ συμπληρώθηκε σωστά. Χρόνια πολλά λοιπόν και για τη γιορτή σου και δεν φαντάζεσαι πόσο χαίρομαι που είστε πλέον μπλόγκερς και εσείς. Χρειαζόμαστε τη ματιά σας και το λόγο σας.
Αθανασία, χρόνια πολλά επίσης. Έρχομαι κι από τα μπλογκ σας για μια επίσκεψη.

Cyber Sex

  Όταν πρωτομπήκε στο ίντερνετ, εκεί στα μισά της τελευταίας δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα, σκέφτηκε ότι είχε μια ωραία ευκαιρία να βελτι...