Οι κάρωνες φέτος με ανάγκασαν να τους προσέξω. Καιρός ήταν να περάσουν το φράγμα της συνήθειας, της αξεχώριστης από το τοπίο εικόνας τους και να γίνουν ορατοί. Δεν αρκέστηκα να χαίρομαι τη λαμπερή παρουσία τους μέσα στον κάμπο, ήθελα να τους γνωρίσω. Τι όνομα είναι αυτό; Το γκούγκλαρα. Τίποτα. Δεν αναφέρεται πουθενά τέτοιο φυτό. Έψαξα σε καταλόγους μεσογειακών φυτών, μήπως αναγνωρίσω την εικόνα. Τίποτα πάλι. Απευθύνθηκα στον διαδικτυακό φίλο Ioannis Xanthos , που συνήθως ασχολείται με το ιδίωμα και άλλα θέματα τοπικού χαρακτήρα. Να είναι καλά, μου έλυσε την απορία (τι ωραία που ακόμα η γνώση δεν είναι μονοπώλιο της τεχνολογίας). Η κοινή ονομασία του κάρωνα είναι νάρθηκας. Ναι, όπως αυτό που βάζουμε όταν σπάσουμε το χέρι ή το πόδι. Ο ξερός και ελαφρύς κορμός του χρησίμευε για τη στήριξη των σπασμένων μελών στην αρχαιότητα και το όνομά του έγινε συνώνυμο με τα ορθοπεδικά στηρίγματα, αν και δεν έχει πια αυτή τη χρήση ο ίδιος.
Είχε όμως κι άλλη χρήση στην αρχαιότητα. Ήταν συνδεδεμένος με τη διονυσιακή λατρεία. Όσοι ακολουθούσαν τον θεό και τιμούσαν το θεϊκό κρασάκι κρατούσαν νάρθηκα για ραβδί, για να στηρίζονται, όταν παραντουράνε, και να μην ανοίξουν κανένα κεφάλι μέσα στο μεθύσι τους, χρησιμοποιώντας το ραβδί τους σαν ρόπαλο. Τόσο ελαφρύ ραβδάκι τι ζημιά να κάνει; Το στόλιζαν κιόλας με κουκουνάρια και κισσό και ήταν σύμβολο λατρείας. Θύρσο το έλεγαν.
Τώρα πώς κατέληξε στην Άνδρο να λέγεται κάρωνας αντί για νάρθηκας, είναι μια εύλογη απορία. Ψάχνοντας στο λεξικό της αρχαίας ελληνικής, βρήκα ως μόνη πιθανή εξήγηση τη σχέση του με το ρήμα καρώ (όω) που σήμαινε βυθίζω σε βαθύ ύπνο πιθανόν από κρασοκατάνυξη.
Μάλλον τον τιμούσαν παραπάνω οι αρχαίοι Ανδριώτες τον θεό Διόνυσο, όπως μαρτυράνε οι καρώνοι.
No comments:
Post a Comment