Αυτές τις μέρες των διακοπών τις πέρασα μ'ένα βιβλίο κάπως αταίριαστο για περίοδο ξεκούρασης. Το Λυκόφως των Ηρώων είναι ο τίτλος του και είναι μια διασκευή της διδακτορικής διατριβής του Σταμάτη Αυλωνίτη, φίλου και συναδέλφου. Εκ πρώτης όψεως είναι μια εμπεριστατωμένη ομηρική μελέτη με θέμα της την ερμηνεία της ποιητικής σύνθεσης της Ιλιάδας (Ραψωδίες Α-Μ). Αποδεικνύει με βαρύ ερμηνευτικό εξοπλισμό την ποιητική καινοτομία του έργου, τη διαφοροποίησή του από το επικό πρότυπο της εποχής του, την ανατροπή αυτού του επικού προτύπου από μια θεώρηση αντιηρωική, ειρηνική και τραγικά ανθρώπινη. Όλοι όσοι έχουμε ασχοληθεί με την Ιλιάδα βρεθήκαμε ανέλπιστα γοητευμένοι από το τραγούδι της χαράς της ζωής που ακούγοταν ακόμα και μέσα στα πεδία των μαχών, δίπλα στα σκοτωμένα παλικάρια. Ποτέ δεν μας έπεισε ολότελα για τον ηρωισμό του αυτός ο Αχιλλέας που έψαχνε την αγκαλιά της μάνας του για να κλάψει, ούτε ο Έκτορας που έβγαζε την περικεφαλαία του νικημένος από το κλάμα του μωρού του. Και δεν χάναμε ευκαιρία να παρασυρθούμε από το ζαβολιάρη ποιητή σε ειρηνικά όνειρα, χαζεύοντας τον πλούσιο διάκοσμο μιας ασπίδας ή ακούγοντας τους γέρους πάνω στα τείχη της Τροίας να χαλαλίζουν έναν ολόκληρο λαό για τις χάρες της ωραίας Ελένης ή ακόμα κρυφοκοιτώντας με το σκανταλιάρικο βλέμμα του ποιητή το ερωτικό αντάμωμα του Δία και της Ήρας.
Τώρα όμως μέσα σ' αυτή τη μελέτη όλα αυτά τα στοιχεία αποκρυπτογραφούνται και αποκαλύπτουν τη γενική εικόνα, μια ποιητική σύνθεση συνειδητή και διαλεκτική, μα πάνω απ' όλα μια ποιητική προσωπικότητα μοναδική και ξεχωριστή, διαφοροποιημένη από την παράδοση και τις προσδοκίες της εποχής της, με γνήσιο ηθικό προβληματισμό και ανατρεπτική ματιά πάνω σε αξίες και ηρωικά ιδεώδη, σε ήρωες και θεούς.
Το αληθινά ενδιαφέρον όμως εδώ είναι ότι όλα αυτά δεν δίνονται με επιστημονική ψυχρότητα και φιλολογική εργαστηριακή αποστείρωση. Ο μελετητής δεν θυσιάζει στην επιστημονική αντικειμενικότητα το θαυμασμό του για το ποίημα, δεν μετατρέπει το ζωντανό ποιητικό σώμα σε άψυχο, κατακερματισμένο εργαστηριακό υλικό. Άλλωστε, το δηλώνει στην εισαγωγή του: "Το έπος της Ιλιάδας μπορεί να διαβαστεί με πάθος ή να μη διαβαστεί καθόλου, μέση οδός δεν υπάρχει πραγματικά."
Και μια μελέτη για την Ιλιάδα μπορεί να είναι ένα ενδιαφέρον ανάγνωσμα διακοπών, όταν σε μυεί ξανά στο πάθος της μεγάλης ποίησης.
2 comments:
Τι ωραία πρόταση για διάβασμα! Και είπα χτες για χιλιοστή φορά πως δεν θα ξανααγοράσω βιβλίο, αν δεν διαβάσω τα 3500 βιβλία που με περιμένουν. Πολύ όμορφα το παρουσίασες. Ναι, υπάρχουν τόσες ανθρώπινες στιγμές στην Ιλιάδα. Είναι που δεν το έγραψε ο Όμηρος αλλά ο ελληνικός λαός. Αυτός είναι ο μαέστρος της γλώσσας. Τι να ήξερε ο τυφλός;
Τι να πω κι εγώ που έχω μια καινούρια σχολική βιβλιοθήκη να διαβάσω και δεν με φτάνουν 10 χρόνια;Κάθομαι και την χαζεύω σαν παιδί σε ζαχαροπλαστείο, αλλά σιγά σιγά το παίρνω απόφαση πως δεν θα μπορέσω να την εξαντλήσω που λέει κι ο ποιητής μας.
Θερσίτη μου, με τον Σταμάτη τον Αυλωνίτη δεν γνωρίζεστε, μα είμαι σίγουρη ότι όταν σας συστήσω, θα έχετε πολλά να πείτε.
Πάντως ο Ποιητής, είτε είναι ένας είτε πολλοί, μόνο τυφλός δεν ήταν.
Post a Comment