Τα γαϊδουράκια

Συνάντησα ένα γαϊδουράκι στο δρόμο μου. Πήρα το κινητό, το βγαλα μια φωτογραφία, σαν χαζοτουρίστρια. Ήταν σαμαρωμένο, δεμένο σε μιαν άκρη και περίμενε υπομονετικά μέσα στο καταμεσήμερο το αφεντικό του. Τα είχε όλα τα εξαρτήματα της...στολής του: καπίστρι, χαλινάρι, πιστιά, μπροστιά, μιστιά, σαμάρι, κατωστρώσι, σκαρβέλια. Μόνο τσιντούρι δεν είδα, ευτυχώς. Συλλάβιζα το πανάρχαιο αλφάβητο της παιδικής μνήμης, με ενθουσιασμό καλής μαθήτριας. Τίποτα δεν ξέχασα.Ακόμα και το σακκουλάκι που του βάζαμε στη μούρη γεμάτο με τροφή, για να μη το πιάνει η μύγα και μυγιαστεί κι άντε να το βρεις μετά. Θυμάμαι ακόμα την κίνηση που κάναμε για να  καβαλήσουμε, ανεβαίνοντας σ'ένα ντουβάρι. Συνήθως μας αναλογούσαν τα καπούλια, στο σαμάρι κάθονταν οι μεγάλοι. Και δεν έφταναν οι δύο ή περισσότεροι αναβάτες, ήταν και τα φορτία, δεξιά και αριστερά του σαμαριού ή κρεμασμένα από τα σκαρβέλια. Κάποιες φορές εκτονώναμε στο κουρασμένο του σώμα την παιδική μας σκληρότητα, καθώς το τσιντούσαμε με κάτι αιχμηρό για να τρέχει ή το δέρναμε με βίτσες και βούρδουλες. Το χρησιμοποιούσαμε κι όλας ως κακό παράδειγμα για να γλιτώνουμε το ξύλο των γονιών. "Δεν είμαι γάιδαρος να με δέρνετε". Το πιο συνηθισμένο του μαρτύριο ήταν τα πόδια μας που κλοτσούσαν τα πλευρά του καθώς μας μεταμόρφωνε άθελά του σε καουμπόηδες ή ιππότες που καλπάζαμε μαζί του, αδιαφορώντας για το πόσο λίγο έμοιαζε με άγριο και αγέρωχο άτι.
Να λοιπόν που ακόμα κουβαλάει βαριά φορτία το υπομονετικό αυτό πλάσμα, αφού μετά συνέχισα το δρόμο μου λίγο πιο ξεκούραστη κι αλαφρωμένη.

Η παραπαιδεία, ο μεγάλος μας καημός

Κάθε φορά που γίνεται αναφορά από επίσημα χείλη σε αλλαγές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μεγάλες ή μικρές, ριζικές ή επιφανειακές, κατά φαντασίαν ή πραγματικές, ακολουθεί πάντα και το βαρύ πυροβολικό: η πάταξη της παραπαιδείας, ο μεγάλος μας εθνικός στόχος και καημός,τουλάχιστον στα τελευταία 40 χρόνια, η σύγχρονη εκδοχή της Μεγάλης Ιδέας. Και ,όπως κάθε μεγαλοϊδεατισμός, δρα αντίθετα στο ζητούμενο• αντί να μειώνει μεγαλώνει την ανάγκη της παραπαιδείας, επίσημης και ανεπίσημης.

Οι φιλόδοξοι στόχοι βουλιάζουν αύτανδροι στα βαθιά νερά της νεοελληνικής πραγματικότητας, που είναι λίγο πιο περίπλοκη από τα σχέδια επί χάρτου των επίδοξων μικρών βοναπάρτηδων. Γιατί πίσω από κάθε φροντιστήριο, μικρό ή μεγάλο, πίσω από κάθε ιδιαίτερο, φτηνό, πάμφθηνο ή ακριβό, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ανέργων πτυχιούχων, πρώην καλών “πελατών” του ιδίου συστήματος, που άκουσαν όλα όσα τους είπαν οι δάσκαλοί τους, επίσημοι και ανεπίσημοι, “έγραψαν καλά” και μπήκαν σε ένα πανεπιστήμιο, για να ανακαλύψουν τελειώνοντάς το πως δεν έχει γι’αυτούς πλοίο δεν έχει οδό, πέρα από το να κάνουν μαθήματα, ακόμα και εκτός ειδικότητας, ακόμα κι αν η ειδικότητά τους δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τη διδασκαλία. Αυτοί οι άνθρωποι, τα παιδιά μας, οι πρώην μαθητές μας, που επιβιώνουν στις σύγχρονες γαλέρες του φροντιστηριακού εργασιακού χώρου, με απάνθρωπα ωράρια και αμοιβές- ψίχουλα, με αβεβαιότητα και ζωές εν αναμονή, στα πιο δημιουργικά τους χρόνια, ας μην δέχονται τουλάχιστον το “ανάθεμα” των εκάστοτε αναμορφωτών της παιδείας, γιατί αν μη τι άλλο, είναι αυθεντικά δημιουργήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος και δεν μπορεί να τα καταβροχθίσει ως άλλος Κρόνος.

Ο μόνος τρόπος να μειωθεί η παραπαιδεία δεν είναι οι όποιες αλλαγές στις πανελλήνιες ή στη λειτουργία του λυκείου, γιατί ο ανταγωνισμός για τις καλές σχολές και τις “καλές” πόλεις πάντα θα τροφοδοτεί την ανάγκη για φροντιστηριακή υποστήριξη. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όμως με τις τελευταίες εξαγγελίες είναι να μετατραπεί ο στόχος για επιτυχία στις πανελλήνιες, σε κυνήγι υψηλής βαθμολογίας στο λύκειο, να αυξηθούν τα “μαύρα” και “διαπλεκόμενα”  ιδιαίτερα και να επέλθει η πλήρης εξαχρείωση της δημόσιας εκπαίδευσης. Και τότε θα νοσταλγήσουμε την διαφάνεια και την αντικειμενικότητα των πανελληνίων, μαζί με την “έντιμη παραπαιδεία” των κανονικών και ελεγχόμενων φροντιστηρίων.

Είναι λοιπόν αναγκαίο κακό τα φροντιστήρια; Είναι η λύση στην ανεργία των πτυχιούχων και η διασφάλιση μιας νόμιμης οδού διδακτικής βοήθειας; Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για αναβάθμιση της δημόσιας παιδείας με την ύπαρξη αυτής της αδιανόητης για πολιτισμένες χώρες στρέβλωσης.

Δεν γίνεται όμως να την εξαλείψουμε χωρίς να ξεριζώσουμε τις βαθύτερες αιτίες που την θρέφουν. Το στοίχημα της δημόσιας εκπαίδευσης είναι πρώτα απ' όλα να εξορθολογήσει τα της ανώτερης εκπαίδευσης. Να μην παράγει πτυχιούχους, μελλοντικούς ανέργους, χωρίς τουλάχιστον να προειδοποιήσει τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση είναι να βρει τρόπους να εντάξει αυτές τις υπάρχουσες δυνάμεις στο ενεργητικό της, να φέρει πολλά από αυτά τα νέα παιδιά στο δημόσιο σχολείο, στο ολοήμερο δημόσιο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με προγράμματα διδακτικής υποστήριξης, ένταξης, ειδικής αγωγής, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, εκμάθησης ξένων γλωσσών, αθλητισμού, επιμόρφωσης και κατάρτισης ενηλίκων,τάξεων δεύτερης ευκαιρίας κλπ, με κανονικές και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, όπως αρμόζει σε σύγχρονη ευνομούμενη πολιτεία. Τότε, όταν το δημόσιο σχολείο υπηρετεί όλο και περισσότερο τις πραγματικές εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές ανάγκες της κοινωνίας , θα μπορούμε να ελπίζουμε ότι όλο και λιγότερες οικογένειες θα έχουν λόγους να αναζητήσουν φροντιστηριακή βοήθεια έξω από αυτό το σχολείο. Προϋπόθεση βέβαια όλων των παραπάνω είναι να βρεθούν τρόποι- και υπάρχουν πολλοί και αξιόπιστοι διεθνώς- να μην επικρατήσει για άλλη μια φορά το πνεύμα της ήσσονος προσπάθειας και της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας που καιροφυλακτεί σε κάθε εργασιακό χώρο δημοσίου συμφέροντος. Πολλοί το έχουν καταφέρει και στη χώρα μας και είναι καιρός να οδηγηθεί η πολιτεία σε μεταρρυθμίσεις με βάση αυτά τα καλά παραδείγματα και τις πρακτικές και όχι με μεγαλοϊδεατισμούς , επιφανειακές αλλαγές και αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων.