Ευπρόσδεκτη η επιμόρφωση για όλους τους εκπαιδευτικούς, έστω και η εξ αποστάσεως. Ένα σεμινάριο για τη διδασκαλία της ιστορίας που έγινε στη Γ΄ Αθήνας πριν από λίγες ημέρες, μας έστειλε μέσω των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης , τη αρωγή του καλού μας φίλου και συναδέλφου Αντώνη Μιχαηλίδη, μια εξαιρετική εισήγηση με θέμα: Η ιστορία έξω από το σχολείο της Βασιλικής Σακκά.
Είναι κατά τη γνώμη μου η πιο ανοιχτόμυαλη προσέγγιση της διδασκαλίας της ιστορίας που έχω συναντήσει μέχρι τώρα. Ανοιχτόμυαλη, έντιμη και απενοχοποιητική για μας που διδάσκουμε το μάθημα και δεν το θεωρούμε συμπληρωματικό του ωραρίου μας, όποια κι αν είναι η ειδικότητά μας ή η εξειδίκευσή μας.
Κι αυτό γιατί παρόλο που μας ενημέρωσε για όλες τις σύγχρονες θεωρίες και μεθόδους διδασκαλίας του μαθήματος, δεν εξαντλήθηκε σ'αυτές, ως συνήθως σε παρόμοιες επιμορφωτικές απόπειρες, αλλά κατέθεσε εμπειρία διδασκαλίας, πήρε ευθύνη περί του πρακτέου, μας είπε τι λειτουργεί και τι όχι στην τάξη και δεν εξιδανίκευσε το ρόλο των οπτικοακουστικών πηγών που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία, αν και ήταν το κυρίως θέμα της εισήγησής της, ούτε δαιμονοποίησε τις παλιές και δοκιμασμένες μεθόδους. Πιο συγκεκριμένα μίλησε για τη σημασία της καλής αφήγησης, προφορικής από τον διδάσκοντα και γραπτής από το σχολικό βιβλίο. Και μάλιστα, μια αφήγηση που οφείλει να δείχνει τη μεγάλη εικόνα, να συνδέει την αποσπασματική γνώση και την κατακερματισμένη ύλη και να κινητοποιεί τους μαθητές να εντάξουν τη δική τους αφήγηση, που αποκτήθηκε βιωματικά, σ'αυτήν τη μεγάλη αφήγηση.
Μίλησε επίσης απενοχοποιητικά για τη σημασία των χρονολογιών, των γεγονότων και της αναγκαίας τους αποστήθισης που συνεπάγεται η στοιχειώδης ιστορική γνώση. Έχουμε κινδυνέψει τα τελευταία χρόνια να θυσιάζουμε τα γεγονότα σε μια σχοινοτενή κοινωνιολογική θεώρηση και να τα διαμελίζουμε μέσα σε έναν ωκεανό παραθεμάτων, εικόνων, πινάκων.
Από την άλλη, μας είπε πόσο σημαντικό είναι να επιλέγουμε τι θα ζητήσουμε από τους μαθητές μας να συγκρατήσουν από όλη την αχανή διδακτέα ύλη. Πόσο σημαντικό είναι να αποφασίσουμε τι θέλουμε να τους μείνει και να εστιάσουμε σ' αυτό. (Θυμήθηκα την σύμβουλό μου Ζωή Μπέλα, που όταν της είπα ότι δεν είχα ποτέ μεγάλη ικανότητα απομνημόνευσης και απέφευγα να διδάσκω ιστορία, αν και μου άρεσε, μου είχε πει: μα αυτό είναι προτέρημα, έτσι θα ξέρεις καλύτερα τι αξίζει να μάθουν τα παιδιά και τι όχι. Τώρα πια, συνηθίζω να βάζω ένα επαναληπτικό τεστ απροειδοποίητο, για να βαθμολογηθεί το μάθημα και όχι οι μαθητές και είναι πράγματι πολύ διαφωτιστικό.)
Αναφέρθηκε επίσης στο ακανθώδες θέμα του σκοπού του μαθήματος της ιστορίας και δεν αρνήθηκε την αναγκαιότητα καλλιέργειας εθνικής συνείδησης μέσω αυτού. Φυσικά, με αλήθεια, αντικειμενικότητα, χωρίς μισαλλοδοξία και φρονηματισμό, αλλά καλό είναι να μην αφήσουμε έξω από το μάθημά μας την πατριδογνωσία ως στόχο, γιατί θα την παραδώσουμε σε λάθος χέρια και θα τη μετατρέψουμε σε εργαλείο φανατισμού και χώρο αλίευσης οπαδών για υπερπατριωτικούς εσμούς.
Κατέρριψε επίσης την τάση του μεταμοντερνισμού στο χώρο της ιστορίας να τα θεωρεί όλα ισοδύναμα, να τοποθετεί δίπλα στις σοβαρές μελέτες τις ανιστόρητες και "μυθολογικές" αφηγήσεις. Όλοι δικαιούνται μια θέση κάτω από τον ήλιο της ιστορικότητας, όλα είναι ιστορία ακόμα και τα παραμύθια της γιαγιάς, αλλά δεν είναι όλα ισοδύναμα, ίσης επιστημονικής και διδακτικής αξίας.
Όλα αυτά και άλλα ενδιαφέροντα αξίζει να τα ακούσετε από την ίδια.
Από μένα μόνο ένα συναίσθημα ευγνωμοσύνης για όσους συνετέλεσαν σ' αυτή την πολύτιμη εξ αποστάσεως επιμορφωτική εμπειρία.
ΥΓ Αναζητήστε εδώ περισσότερα βίντεο από την εισήγηση και την ημερίδα
Είναι κατά τη γνώμη μου η πιο ανοιχτόμυαλη προσέγγιση της διδασκαλίας της ιστορίας που έχω συναντήσει μέχρι τώρα. Ανοιχτόμυαλη, έντιμη και απενοχοποιητική για μας που διδάσκουμε το μάθημα και δεν το θεωρούμε συμπληρωματικό του ωραρίου μας, όποια κι αν είναι η ειδικότητά μας ή η εξειδίκευσή μας.
Κι αυτό γιατί παρόλο που μας ενημέρωσε για όλες τις σύγχρονες θεωρίες και μεθόδους διδασκαλίας του μαθήματος, δεν εξαντλήθηκε σ'αυτές, ως συνήθως σε παρόμοιες επιμορφωτικές απόπειρες, αλλά κατέθεσε εμπειρία διδασκαλίας, πήρε ευθύνη περί του πρακτέου, μας είπε τι λειτουργεί και τι όχι στην τάξη και δεν εξιδανίκευσε το ρόλο των οπτικοακουστικών πηγών που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία, αν και ήταν το κυρίως θέμα της εισήγησής της, ούτε δαιμονοποίησε τις παλιές και δοκιμασμένες μεθόδους. Πιο συγκεκριμένα μίλησε για τη σημασία της καλής αφήγησης, προφορικής από τον διδάσκοντα και γραπτής από το σχολικό βιβλίο. Και μάλιστα, μια αφήγηση που οφείλει να δείχνει τη μεγάλη εικόνα, να συνδέει την αποσπασματική γνώση και την κατακερματισμένη ύλη και να κινητοποιεί τους μαθητές να εντάξουν τη δική τους αφήγηση, που αποκτήθηκε βιωματικά, σ'αυτήν τη μεγάλη αφήγηση.
Μίλησε επίσης απενοχοποιητικά για τη σημασία των χρονολογιών, των γεγονότων και της αναγκαίας τους αποστήθισης που συνεπάγεται η στοιχειώδης ιστορική γνώση. Έχουμε κινδυνέψει τα τελευταία χρόνια να θυσιάζουμε τα γεγονότα σε μια σχοινοτενή κοινωνιολογική θεώρηση και να τα διαμελίζουμε μέσα σε έναν ωκεανό παραθεμάτων, εικόνων, πινάκων.
Από την άλλη, μας είπε πόσο σημαντικό είναι να επιλέγουμε τι θα ζητήσουμε από τους μαθητές μας να συγκρατήσουν από όλη την αχανή διδακτέα ύλη. Πόσο σημαντικό είναι να αποφασίσουμε τι θέλουμε να τους μείνει και να εστιάσουμε σ' αυτό. (Θυμήθηκα την σύμβουλό μου Ζωή Μπέλα, που όταν της είπα ότι δεν είχα ποτέ μεγάλη ικανότητα απομνημόνευσης και απέφευγα να διδάσκω ιστορία, αν και μου άρεσε, μου είχε πει: μα αυτό είναι προτέρημα, έτσι θα ξέρεις καλύτερα τι αξίζει να μάθουν τα παιδιά και τι όχι. Τώρα πια, συνηθίζω να βάζω ένα επαναληπτικό τεστ απροειδοποίητο, για να βαθμολογηθεί το μάθημα και όχι οι μαθητές και είναι πράγματι πολύ διαφωτιστικό.)
Αναφέρθηκε επίσης στο ακανθώδες θέμα του σκοπού του μαθήματος της ιστορίας και δεν αρνήθηκε την αναγκαιότητα καλλιέργειας εθνικής συνείδησης μέσω αυτού. Φυσικά, με αλήθεια, αντικειμενικότητα, χωρίς μισαλλοδοξία και φρονηματισμό, αλλά καλό είναι να μην αφήσουμε έξω από το μάθημά μας την πατριδογνωσία ως στόχο, γιατί θα την παραδώσουμε σε λάθος χέρια και θα τη μετατρέψουμε σε εργαλείο φανατισμού και χώρο αλίευσης οπαδών για υπερπατριωτικούς εσμούς.
Κατέρριψε επίσης την τάση του μεταμοντερνισμού στο χώρο της ιστορίας να τα θεωρεί όλα ισοδύναμα, να τοποθετεί δίπλα στις σοβαρές μελέτες τις ανιστόρητες και "μυθολογικές" αφηγήσεις. Όλοι δικαιούνται μια θέση κάτω από τον ήλιο της ιστορικότητας, όλα είναι ιστορία ακόμα και τα παραμύθια της γιαγιάς, αλλά δεν είναι όλα ισοδύναμα, ίσης επιστημονικής και διδακτικής αξίας.
Όλα αυτά και άλλα ενδιαφέροντα αξίζει να τα ακούσετε από την ίδια.
Από μένα μόνο ένα συναίσθημα ευγνωμοσύνης για όσους συνετέλεσαν σ' αυτή την πολύτιμη εξ αποστάσεως επιμορφωτική εμπειρία.
